Regelgeving kunstmatige intelligentie (AI)
Artificiële intelligentie (afgekort AI) is allang geen toekomstmuziek meer. Steeds vaker maken we in ons dagelijks leven dankbaar gebruik van de technologieën van AI. Om dit te kunnen blijven doen, zijn niet alleen investeringen nodig, maar ook wet- en regelgeving. Daarmee blijven privacy en grondrechten van mensen gewaarborgd. Ook de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) denkt na over toezicht op AI.
Als toezichthouder in het digitale domein is voor ons een steeds grotere rol weggelegd als het gaat om AI in onze samenleving en economie. Duidelijke, generieke en robuuste kaders voor toezicht zijn cruciaal om vertrouwen te behouden en te versterken. En vertrouwen is nodig voor de acceptatie en het profiteren van de vele mogelijkheden van kunstmatige intelligentie.
We houden nauwlettend de ontwikkeling van regelgevende kaders in de gaten. Zo geven we onze mening over beleid, denken we mee over ontwerpwetten of stellen we zelf kaders op. Dit doen we op Europees en nationaal niveau, en in ons toezicht.
Europese Commissie
De Europese Commissie (EC) heeft in februari 2020 in het Whitepaper Artificial Intelligence 2020 haar visie gegeven op de ontwikkeling van beleid en regelgeving op het gebied van AI. De visie bevat een onderbouwing voor investeringen en een raamwerk voor het regelgevend kader.
Toezichthouders spelen een belangrijke rol bij het vertrouwen in artificiële intelligentie. Zij zien toe op de op de naleving van de regelgeving. De RDI heeft een reactie gegeven op deze visie, om juist het gezichtspunt van de toezichthouder voor het voetlicht te brengen. De uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid van regelgeving bepalen namelijk in sterke mate of het doel ervan bereikt kan worden.
Wij hebben in onze reactie benadrukt dat er rekening gehouden moet worden met toenemende ketenafhankelijkheid bij het gebruik van kunstmatige intelligentie. De verschillende onderdelen van artificiële intelligentie worden steeds vaker geleverd door verschillende aanbieders. Door certificering van alle onderdelen en toezicht daarop kan het vertrouwen in de hele keten geborgd worden.
We adviseerden de EC een risicobenadering te hanteren met een set generieke regels voor alle toepassingen met een hoog risico, die per sector aangevuld kunnen worden. Daarbij is de inzet van open normen de meest passende vorm, zoals die bij verschillende kaders voor digitale toepassingen al gebruikelijk is.
Effectief toezicht is een gezamenlijke opgave voor alle betrokken toezichthouders in de EU. We hebben daarom verzocht de samenwerking en bevoegdheden tot het verlenen van bijstand goed in de wet te verankeren.
Lees alle reacties op de European Commission Whitepaper.
Regulering van AI in Nederland
Er zijn op dit moment geen wetten die AI-toepassingen in algemene zin reguleren. Dat betekent niet dat er geen regels zijn. Artificiële intelligentie is een breed begrip. AI zit ook in producten, diensten en processen die al wel gereguleerd zijn. Afhankelijk van waar AI wordt toegepast, is er een toepasselijk kader. Dat wil niet altijd zeggen dat het kader voldoende voorbereid is op de inzet van AI. Of dat de toezichthouders de complexe werking van zelflerende algoritmen kunnen doorgronden.
Daarom zijn er in Nederland verschillende initiatieven om regulering vorm te geven, door de overheid en door de markt. Dit wordt strategisch aangepakt, zodat er aansluiting is op de Europese initiatieven en er tussen sectoren geen grote verschillen ontstaan. De toezichthouders werken samen om hun kennis over kunstmatige intelligentie te versterken.
Ons toezicht op AI
De Rijksoudt toezicht op de telecomsector waar AI-toepassingen al in gebruik zijn. Ook in andere domeinen, zoals de digitale weerbaarheid van de informatie- en netwerksystemen (Wbni), het digitale identificatiestelsel en vertrouwensdiensten, komt de toepassing van AI-technologie voor. We hebben een analyse laten uitvoeren naar het (toekomstige) gebruik van AI in de telecomsector en de kansen en risico’s die daaraan verbonden zijn. Uit dit onderzoek van onderzoeksbureau Dialogic blijkt dat toepassingen van kunstmatige intelligentie de komende jaren sterk toenemen. Wij onderzoeken of ook met het gebruik van kunstmatige intelligentie nog steeds de bestaande regels nageleefd worden. Mogelijk blijkt dat de bestaande regels niet toereikend zijn, bijvoorbeeld als er geen eisen worden gesteld aan de data die de AI-toepassing gebruikt. Onze taak is om dit dan bij de wetgever te signaleren, zodat deze daar bij wetsvoorstellen rekening mee kan houden.