Interview met Evert van der Spek en Marcel Donker - Rijkswaterstaat
Voor Evert van der Spek en Marcel Donker van Rijkswaterstaat is de deelname aan het programma ‘AIS een goed ID!’ vanzelfsprekend: “Als de werking en het gebruik van AIS-transponders nóg beter wordt, is de informatievoorziening aan schippers betrouwbaarder en waardevoller. Dat geldt ook voor de informatie waarmee onze collega’s op bruggen, sluizen en stuwen werken. Daardoor wordt de dienstverlening aan de binnenvaart beter.”
Evert van der Spek, coördinator bij IV Beheer & Projecten, en Marcel Donker, senior adviseur Scheepvaart Verkeersmanagement, zijn binnen Rijkswaterstaat al jaren betrokken bij de IT-systemen voor scheepvaartcommunicatie en vaarwegmanagement. Ze werkten onder meer mee aan de overgang van IVS90 naar IVS Next, het huidige informatie- en volgsysteem. “AIS is daar een belangrijk onderdeel van. Het scheelt onder meer een heleboel marifoonverkeer.”
Vlot en veilig
Voor Evert van der Spek is het belang van AIS en dus ook van het programma ‘AIS een goed ID!’ helder: “Zonder AIS kunnen wij de vlotte en veilige scheepvaart niet garanderen. Operators op sluizen kunnen schepen bijvoorbeeld eerder en beter indelen voor schuttingen.” Hij en zijn collega’s van de afdeling IV Beheer & Projecten zorgen ervoor dat de computersystemen en software optimaal functioneren, zodat de operators op de verkeersposten hun werk goed kunnen doen.
“Zonder AIS hadden we nog moeten werken als in de jaren 90, toen de planning op prognosebasis gebeurde en alles handmatig bijgewerkt moest worden in bloksystemen”, zegt Marcel Donker. Hij werkt op de afdeling Ontwikkeling Water en Scheepvaart, die zich bezighoudt met de vernieuwing, kwaliteitsverbetering en uniformering in het operationeel scheepvaartverkeersmanagement.
Betere informatie
“AIS is voor Rijkswaterstaat zeer belangrijk. Het wordt ook steeds belangrijker doordat er steeds meer toepassingen ontwikkeld worden. Toepassingen waar Rijkswaterstaat, maar vooral ook de vaarweggebruikers baat bij hebben”, aldus Marcel. “Bijvoorbeeld in de vorm van trajectplanning en corridormanagement. Denk ook aan betere route-informatie of informatie over incidenten. Dat doen we natuurlijk niet alleen. Zowel intern als extern werken we daarvoor met veel partijen samen. Zoals Agentschap Telecom, andere vaarwegautoriteiten, de havenbedrijven van Amsterdam en Rotterdam en Bureau Telematica Binnenvaart.”
“De schipperij waardeert de betere dienstverlening”, merkt Marcel. “Betere doorstroming bij objecten bijvoorbeeld, zodat schepen niet of korter hoeven te wachten.”
Nu weet de operator vroegtijdig welke schepen eraan komen, waar en wanneer het druk wordt en daar kan hij op anticiperen en bijvoorbeeld de kolk beter indelen. Je ziet, 'in real time', waar de schepen zijn en wat er gebeurt.
Hulp verlenen
“Men is ook blij dat de veiligheid op het water door AIS is toegenomen. Met AIS kunnen we heel secuur de positie bepalen van schepen.”
“Als er dan iets gebeurt, kunnen we heel snel en gericht naar een schip toe gaan en hulp verlenen”, legt Evert uit. “Ook de grote recreatievaart kiest om die reden steeds vaker voor AIS, ook als dat niet verplicht is. Die zeggen: ‘Ik wil gezien worden, bijvoorbeeld op het IJsselmeer. Als er dan iets gebeurt, weten ze me snel te vinden’.”
“Waar schippers wat bang voor waren, was dat wij als Rijkswaterstaat zouden gaan handhaven op basis van AIS: op snelheid en andere overtredingen. Daar zijn wij als operationele bediening niet van”, zegt Evert. Marcel verzekert dat de angst ongegrond is: “Er zijn strikte afspraken over gemaakt dat de AIS-gegevens niet voor handhaving mogen worden gebruikt en daar houden we ons aan.”
Samenwerken
Het initiatief voor ‘AIS een goed ID!’ kwam in 2018 van Agentschap Telecom, autoriteit van de digitale infrastructuur en toezichthouder op het gebruik van maritieme apparatuur, waaronder AIS. Aanleiding was een enquête van de Centrale Commissie voor de Rijnvaart in 2017 waaruit bleek dat meer dan de helft van schippers in de beroepsvaart niet goed weet hoe je de AIS-apparatuur juist instelt en gebruikt. Uit gegevens van Agentschap Telecom bleek bovendien dat bijna 15 procent van de transponders niet aanstond, een storing had of foute gegevens uitzond. Met ‘AIS een goed ID!’ willen de samenwerkende partijen hun achterbannen en andere gebruikers daarvan bewust maken.
Mooi dat Agentschap Telecom het initiatief heeft genomen voor ‘AIS een goed ID!’. We laten er met z’n allen mee zien dat het een belangrijk hulpmiddel is. Voor iedereen. Als we allemaal opletten, helpen we samen om het veilig te houden.
Rijkswaterstaat onderschrijft het belang daarvan. Als AIS-transponders niet werken of verkeerde gegevens uitzenden, bemoeilijkt dat het werk van de vaarwegbeheerder. Voor een goede scheepvaartbegeleiding en vlot schutten is volledige en correcte informatie nodig.
“Het is goed om samen op te trekken en elkaar te versterken. ‘Varen doe je samen’ is ook hier van toepassing”, zegt Marcel. “Het programma was meteen ook een soort opfrisser voor onze organisatie: het zorgde ervoor dat we nog eens kritisch hebben gekeken wat anders, en vooral beter kan.”
“We kunnen het cijfermateriaal, over aantallen schepen op een route, en de drukte verspreid over de dag, de week of het jaar, ook slim gebruiken: bijvoorbeeld voor de inzet van personeel, de aanleg van extra lig- en overnachtingsplaatsen en de planning van onderhoud, zodat daar minder schepen last van hebben. Op die manier heeft de binnenvaart er ook weer voordeel van.”
Bewuster van belang
“Het is goed dat de campagne is gestart om schippers bewust te maken van het belang van goed functionerende AIS”, vindt Evert. Er kan veel mis zijn, en vaak is dat zonder dat de bemanning het weet of er zelf iets aan kan doen. “We weten van transponders die het niet of niet meer goed doen, maar waarvan de leverancier niet meer bestaat, zodat de schipper niet meer weet waar hij terecht kan voor onderhoud en reparatie. Ook gebeurt het dat de antenne op een andere plek op het schip staat dan is ingesteld of een schipper doet zijn antenne naar beneden voor een brug en vergeet hem weer omhoog te zetten.”
De bewustwording bij de gebruikers vergroten is beter dan verwijten maken, vinden Marcel en Evert. De laatste zegt: “Wij wijzen niet met het vingertje dat een scheepseigenaar zijn AIS-transponder niet op orde heeft. Wij gaan er niet eens over.”