Nieuwsbrief Chef Porto – Editie 1 | 2025

Terugblik inspecties 2024 - ruimte voor verbetering in naleving

Duizenden bedrijven en maatschappelijke organisaties in Nederland maken in hun bedrijfsvoering gebruik van portofoons en mobilofoons. Apparatuur wordt gebruikt voor algemene communicatie tussen medewerkers, ondersteuning van het productieproces of voor de bedrijfshulpverlening. Een goed werkend en storingsvrij portofoon- en mobilofoonsysteem draagt bij aan een soepele en veilige bedrijfsvoering.    

Grotere kans op storing 

De Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) geeft vergunningen uit voor het gebruik van portofoons en mobilofoons. Hierin zijn (technische) regels opgenomen. Het is belangrijk dat gebruikers deze regels naleven. Zo kan het uitzenden op verkeerde frequenties of met te veel zendvermogen leiden tot storingen.    

Programmatische aanpak  

De RDI constateert al enkele jaren dat de naleving van de regels uit de vergunningen niet goed is. Via een programmatische aanpak werkt de RDI aan het verbeteren van het portofoon- en mobilofoongebruik. Aanvankelijk richtte de RDI zich op het versterken van de banden met en het voorlichten van leveranciers en installateurs. Als deskundige op het gebied van radioapparatuur spelen zij immers een cruciale rol in het naleven van de regels door hun klant.  

 Sinds twee jaar probeert de RDI het eigenaarschap van landmobiele communicatie bij de vergunninghouders onder de aandacht te brengen. Met de campagne ‘Op zoek naar Chef Porto’ wil de RDI dat vergunninghouders iemand werven die binnen het bedrijf of de organisatie verantwoordelijk is voor een goed en zorgvuldig portofoon- en mobilofoongebruik. Ruim 500 Chefs Porto hebben zich inmiddels aangemeld bij de RDI.  

Uitkomsten inspecties 2024 

In de praktijk ziet de RDI echter dat veel bedrijven nog onvoldoende eigen verantwoordelijkheid nemen om aan de regels uit de vergunningen te voldoen. Inspecteurs controleerden in 2024 77 bedrijven en organisaties op het voldoen aan de regels. Focus lag hierbij op zogenaamde Seveso-bedrijven. Dit zijn bedrijven die grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen produceren, verwerken, gebruiken of opslaan. Denk aan chemische fabrieken, oliedepots en raffinaderijen. Juist van deze bedrijven mag je verwachten dat zij belang inzien van zorgvuldig frequentiegebruik.  

Bij 38 van de 47 bedrijven (81%) waar ze voor het eerst kwamen, stelden de inspecteurs één of meerdere overtredingen vast. De 38 bedrijven ontvingen allemaal een waarschuwingsbrief met een termijn om de overtredingen zelf te herstellen. Om ervoor te zorgen dat de bedrijven hieraan gehoor geven, voert de RDI na afloop van de termijn herinspecties uit.  

Van de 30 herinspecties in 2024, bleek dat 28 bedrijven de zaken na het bezoek van de inspecteurs weer op orde had. In de overige twee gevallen is de RDI een bestuursrechtelijk sanctietraject gestart. Onderstaande tabel geeft de uitkomsten van de inspecties in 2024 samengevat weer (tabel 1).    

Uitvoering inspecties 2024 

	Aantal	Goedkeuring	%	Afkeuring	%
Inspecties	77	37	48	40	52
Eerste inspecties	47	9	19	38	81
Herinspecties	30	28	93	2	7

Waarvan inspecties bij Seveso bedrijven:

	Aantal	Goedkeuring	%	Afkeuring	%
Seveso-bedrijven	56	26	46	30	54
Eerste inspecties Seveso	32	4	13	28	88
Herinspecties Seveso	24	22	92	2	8

Proces toezicht landmobiele inspectie  

Een goede voorbereiding, duidelijke afspraken en zorgvuldige uitvoering vormen de kern van onze inspecties. In dit artikel lees je hoe wij vergunninghouders selecteren, hoe een inspectie verloopt – van eerste contact tot rapportage – en hoe we omgaan met bevindingen, herinspecties en goedkeuringen.

Voorbereiding van de inspectie

Selectie vergunninghouder

De voorbereiding begint met het selecteren van een vergunninghouder. De selectie gebeurt op basis van de volgende prioriteiten:

1. Seveso-inrichtingen en (overige) chemische bedrijven – in Nederland zijn ongeveer 400 bedrijven aangemerkt als Seveso-inrichting. Dit zijn bedrijven die met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen werken. Ongevallen bij deze bedrijven kunnen grote gevolgen hebben. Als RDI vinden we het belangrijk dat deze bedrijven het frequentiegebruik op orde hebben en storingsvrij kunnen communiceren.
2. Nieuwe vergunninghouders – we inspecteren ook steekproefsgewijs bedrijven met recent afgegeven vergunningen die niet eerder een vergunning hebben gehad ofbij verhuizingen en/of uitbreiding naar een tweede locatie.
3. Overige vergunninghouders – bedrijven die al langere tijd over een vergunning beschikken, maar niet onder bovengenoemde categorieën vallen.

Controle op eerdere inspecties

Na de selectie controleren we of het bedrijf eerder is geïnspecteerd. Als het laatste bezoek langer dan vijf jaar geleden is, kunnen we nieuwe inspectie plannen.

Contact en afspraak inspectie

We nemen telefonisch contact op met het bedrijf. Het is niet altijd duidelijk wie de juiste contactpersoon is; dit kan afwijken van degene die in onze administratie staat. Zodra contact is gelegd, sturen we per e-mail een aankondiging van de inspectie. We vermelden hierin wat wij van het bedrijf verwachten. Denk aan het begeleiden van de inspecteurs op de inspectiedag, het verlenen van toegang tot zenders en het toestaan van het maken van foto’s. Ook sturen we de ons bekende vergunningen digitaal toe. In overleg met het bedrijf stellen we een inspectiedatum vast die we hierna bevestigen.

Het meewerken aan een inspectie is overigens niet vrijblijvend voor een bedrijf, maar verplicht.

Uitvoering van de inspectie

Start op locatie

Op de afgesproken datum melden we ons bij het bedrijf. We hebben standaard persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM's) bij ons. Denk aan veiligheidsschoenen, een helm en een veiligheidsbril). Ter plaatse vragen we of aanvullende PBM’s nodig zijn. Afhankelijk van het bedrijf kan een poortinstructie nodig zijn, eventueel met toets. Soms is ook een werkvergunning vereist.

We starten de inspectie met een kort gesprek met de vergunninghouder en eventueel de leverancier/ installateur.

Portofoons

We meten vaak als eerste de portofoons door met een FSH8 spectrum analyzer met korte antenne. Van elk type/model controleren we één exemplaar, mits ze identiek zijn geprogrammeerd. Bij variatie in programmering (bijvoorbeeld groepsscheiding) controleren we meerdere exemplaren. We leggen de gebruikte frequenties vast en maken een foto van het portofoontype.

Basisstations/mobilofoons

Bij basisstations en mobilofoons gebruiken we de FSH8 in combinatie met een Z14 powersensor. Hiermee meten we het zendvermogen en de frequentie. We bepalen ook de kabellengte en selecteren het juiste type coaxkabel in verband met de demping.

We treffen regelmatig mobilofoons aan, waarbij de antenne hoger is opgesteld dan 3 meter. Deze mobilofoons moeten als basisstation in de frequentieplanningsdatabase en op de vergunning worden opgenomen.

Vastlegging inspectiegegevens

We leggen alle relevante onderdelen van een basisstation of mobilofoon vast met foto’s. Denk aan het apparaat zelf, de bekabeling, antennes en eventueel splitters. Per basisstation/mobilofoon bepalen we – met behulp van Google Maps – de feitelijke geografische positie ten opzichte van de vergunde positie. Verder meten we van een basisstation/mobilofoon de antennehoogte. Hiervoor gebruiken we een Nikon Forestry Pro II hoogtemeter.

Uitwerking van de inspectie

Meetrapporten

Na afloop van de inspectie stellen we van elk basisstation en/of elke gemeten mobilofoon een meetrapport op. Ook van een portofoon maken we een meetrapport. In de meetrapporten geven we aan of en zo ja welke afwijkingen we hebben vastgesteld. Aan elk meetrapport voegen we de relevante meetgegevens en foto’s toe.

Informeren vergunninghouder

Nadat de inspectie is uitgewerkt, koppelen we de vergunninghouder de inspectieresultaten terug. Hierbij zijn er twee mogelijkheden: bij een correcte situatie ontvangt de vergunninghouder een goedkeuringsbrief. Bij afwijkingen sturen we een constateringsbrief waarin de onregelmatigheden zijn opgenomen. We geven in deze brief een termijn van zes weken om de afwijkingen te herstellen. Ook kondigen we een herinspectie aan. Zowel bij de goedkeuringsbrief als de constateringsbrief ontvangt vergunninghouder ook de meetrapporten van de gecontroleerde radioapparatuur.   

Herinspectie

Bij de herinspectie toetsen we alleen de eerder geconstateerde overtredingen. Vaak gebruiken we bestaande foto’s en meetgegevens. Als alleen de antennehoogte of -positie afweek en de vergunning inmiddels is aangepast aan de feitelijk situatie, ronden we de herinspectie administratief af.

Goedkeuringsbrief of Rapport van Bevindingen

Als tijdens de herinspectie blijkt dat alle afwijkingen zijn hersteld, ontvangt de vergunninghouder een goedkeuringsbrief.

Zijn niet alle afwijkingen hersteld? Dan stellen we een Rapport van Bevindingen op. Dit rapport sturen we naar team Juridische Zaken. Dit team kan op basis van dit rapport een bestuursrechtelijk sanctietraject starten. Als onderdeel van dit sanctietraject voeren we vaak opnieuw een herinspectie bij vergunninghouder uit. Dit gebeurt pas nadat JZ een sanctiebesluit heeft genomen.

In de praktijk komt het gelukkig weinig tot sanctietrajecten en worden de meeste afwijkingen hersteld na de constateringsbrief.   

Perceel Gebonden Netten: private 5G in de 3,5 GHz-band  

Sinds 1 december 2023 kunnen bedrijven en organisaties een vergunning aanvragen bij de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) voor een Perceel Gebonden Net (PGN). Een PGN gebruikt een deel van de 3,5 GHz-band. Deze band biedt een hoge capaciteit, snelheid en betrouwbaarheid voor draadloze communicatie. Vergunninghouders zullen de band vooral gebruiken voor de aanleg van een eigen, private 5G netwerk.  

Wat is een PGN? 

Een PGN is een netwerk voor communicatie binnen een bedrijf of organisatie. Een PGN mag alleen gebruikt worden op het perceel waar het bedrijf of de organisatie eigenaar of gebruiker van is. Ook mogen meerdere bedrijven of organisatie met elkaar samenwerken voor de exploitatie van een PGN. Het gebruik beperkt zich in dat geval tot de percelen die de gebruikers met elkaar in eigendom hebben en/of mogen gebruiken. Een PGN mag alleen worden gebruikt door een besloten groep gebruikers. Dit zijn personen en/of systemen die betrokken zijn bij of deel uitmaken van het bedrijfsproces van de vergunninghouder(s). Een PGN mag niet gebruikt worden om diensten aan derden aan te bieden. 

Welke banddeel is beschikbaar voor PGN’s?  

Binnen de 3,5 GHz-band zijn de subbanden 3400-3450 MHz en 3750-3800 MHz bestemd voor PGN’s. Een vergunninghouder mag zelf kiezen welke van de twee subbanden hij wil gebruiken en hoeveel frequentieruimte hij nodig heeft. Vraagt een vergunninghouder meer dan 50 MHz aan? Dan moet hij een onderbouwing voor het gebruik van de frequentieruimte geven. Alle vergunningen zijn standaard geldig tot en met 31 december 2040.  

De huidige bandindeling is voorlopig. Het ministerie van Economische Zaken werkt aan een integrale visie op een optimale indeling van de hele C-band – die loopt van 3,4 tot 4,2 GHz. Het is mogelijk dat de PGN's rond 2030 een andere plek in het spectrum krijgen.    

Verplichte samenwerking en synchronisatie 

Vergunninghouders zijn verplicht om samen te werken met andere vergunninghouders van een PGN in de omgeving. De samenwerking heeft als doel om onderlinge verstoringen te voorkomen. De samenwerking is op basis van gelijkwaardigheid, waarbij eerdere verleende vergunningen niet meer rechten geven dan later verstrekte vergunningen. Vergunninghouders moeten rekening houden met elkaar en afspraken maken over het gebruik van de frequentieruimte. 

Vergunninghouders moeten verder hun netwerk synchroniseren met andere netwerken in de 3400–3800 MHz band. Dit zijn de netwerken voor landelijke openbare communicatie en andere PGN’s. Ook moeten vergunninghouders de bestaande lokale netwerken tot 1 september 2026 beschermen. Op de website van de RDI is een overzicht beschikbaar van zowel deze netwerken als de vergunninghouders van een PGN.   

Ingebruiknametermijn 

Om ervoor te zorgen dat de frequentieruimte daadwerkelijk en tijdig in gebruik wordt genomen, is in de PGN-vergunningen een ingebruiknameverplichting opgenomen. De toegewezen frequentieruimte moet binnen negen maanden na ingangsdatum van de vergunning in gebruik worden genomen.     

Een vergunning aanvragen of meer weten?  

Op de website van de RDI vind je meer informatie over de aanvraag van een PGN-vergunning en de documenten die je hierbij moet indienen. Tevens vind je hier ook diverse vragen en antwoorden over een PGN.

In gesprek met de Chef Porto van het Radboud ziekenhuis

Ontruimen bij brand, reanimaties uitvoeren, de-escaleren van dreigende situaties… en ga zo maar door. In de zorg moeten medewerkers áltijd snel en efficiënt met elkaar kunnen communiceren. Bij ziekenhuis Radboudumc in Nijmegen is de portofoon onmisbaar voor die communicatie. De porto’s van beveiligers en bedrijfshulpverleners staan rechtstreeks in contact met de ziekenhuismeldkamer.  
 
Een effectief systeem, waarmee het Radboud de veiligheid van bezoekers, patiënten én omwonenden garandeert. Een belangrijke spil in de portofonie is Robert van Gaal, die als Chef Porto de continuering van het netwerk borgt. Hij is een chef met een scherp oog voor de financiën. ‘’Controleer regelmatig je vergunningen, want dat kan veel geld schelen.’’ 

Vreemde eend in de bijt 

Met 380.000 vierkante meter en 54 gebouwen is de campus van het Radboud ziekenhuis een ‘dorp in eigen stad’, omzoomd door de randen van groen en bruisend Nijmegen. En dit dorp heeft heel wat eigen IT-en communicatiesystemen om haar dagelijkse dienstverlening aan te kunnen bieden. Robert van Gaal is de onderhoudsmanager van die systemen. Hij beheert de onderhoudscontracten bij leveranciers en zorgt ervoor dat op het juiste moment de juiste dingen gebeuren, zodat de systemen altijd blijven werken. Binnen zijn takenpakket valt ook het onderhoudscontract voor porto’s.  

Robert: ‘’De portofoons zijn een vreemde eend in de bijt, want die leasen we via een tussenpersoon. We hebben een ‘total package’ bij hen ingekocht.’’ Deze leverancier ontlast het Radboudumc van A tot Z op het gebied van portofonie. De vergunningen staan op hun naam, zij voeren reparaties uit en zijn eindverantwoordelijk voor de facturering. ‘’Het contract is van het principe ‘op aanvraag’. Zij komen niet periodiek langs, maar wij schakelen hen in als er iets moet gebeuren.’’ 

Meldkamer onmisbaar tijdens portofooncommunicatie 

Zo deed Robert recent een aanvraag bij de leverancier voor het versleutelen van portofoons. Dankzij versleuteling kunnen buitenstaanders niet zomaar meeluisteren- of praten op het netwerk.  Zeer wenselijk voor de beveiligers van het ziekenhuis. Één van de beveiligers waar Robert veel contact mee heeft, is Rob Link. Sinds 17 jaar werkzaam bij het Radboud, en naast ziekenhuisbeveiliger ook centralist in de meldkamer. Rob: ‘’Alle portofooncommunicatie in het ziekenhuis verloopt via onze meldkamer.’'  

Centralisten monitoren de schermen 24/7 en kunnen meteen ingrijpen en opschalen bij calamiteiten. Andersom zijn ze de ‘hulplijn’ voor ziekenhuisbeveiliging en bedrijfshulpverleners. En voor patiënten, bezoekers en stadsbewoners, die ook contact kunnen opnemen met de meldkamer.  

Dankzij porto altijd een ‘helicopter view’ 

De beveiligers van het Radboud worden binnen en buiten het ziekenhuis met van alles geconfronteerd. ‘’Auto-ongevallen, agressiemeldingen in het ziekenhuis, reanimaties… Alles komt hier voorbij. Maar ons werk bestaat uit veel meer dan incidenten. Bovenal bieden wij met ons team adequate hulpverlening aan patiënten, bezoekers en medewerkers. De porto zorgt ervoor dat wij in zulke situaties veilig en snel kunnen handelen’’, legt Rob uit. 

Zo spelen Rob, zijn collega’s en de portofoon een belangrijke rol bij de helikopterlandingen op het ‘helidek’. Dat is het platform op het dak van het ziekenhuis waar de (trauma)helikopers landen.  
Rob: ‘’Wij borgen als ‘Helicopter Landing Officer/Helicopter Brand Bestrijder’ voor, tijdens en na een landing de veiligheid van het (zorg)gebouw waar de helikopter landt. Daarvoor dragen we persoonlijke beschermingsmiddelen waaronder brandwerende kleding, helm en handschoenen. We zijn toegerust een redding van bemanning en/of patiënt uit te voeren of een beginnende brand te bestrijden en/of de automatische blusinstallatie te starten.’’ 

Chef Porto als linking pin 

Als chef is Robert dé schakel tussen de leverancier en collega’s als Rob wanneer er iets moet gebeuren. Communicatie over het onderhoud van de portofoons verloopt via hem en hij leidt binnenkomende opdrachten en verzoeken in goede banen. ‘’Mijn belangrijkste rol als chef is de continuering van de portofonie borgen. Bijvoorbeeld door regelmatig te inventariseren of het netwerk nog aansluit bij de behoeften van de gebruikers. Laatst kreeg ik zowel van de beveiligers als de leverancier het signaal dat de portofoons toch wel sterk verouderd waren. Toen ben ik met alle partijen om tafel gegaan om de mogelijkheden en bijbehorende offertes voor nieuwe modellen te bespreken. Dat vind ik ook leuk aan mijn rol: dat ik een belangrijke spil in het geheel ben. Als chef bewaak ik eveneens het kostenplaatje. De prijs en kwaliteit moeten in verhouding staan tot de werkzaamheden waar we ons portofoonnetwerk voor gebruiken.’’ 

Dat netwerk is een compleet zenderpark met 48 antennes, dat zowel binnen- als buitendekking garandeert. Bijzonder is dat andere ‘bewoners’ van de Radboud campus ook gebruik kunnen maken van het TETRA-netwerk van de leverancier. Zoals de HAN Hogeschool en Radboud Universiteit, die eveneens zijn gehuisvest op het voormalige landgoed Heyendael.  ‘’Dat geldt overigens niet voor de inpandige dekking van ons netwerk. Die is specifiek voor het ziekenhuis’’, voegt Robert toe.  

Meer dan Chef Porto 

Naast de portofoon maakt het Radboud gebruik van andere communicatiesystemen.  
Zo werken ‘medewerkers aan het bed’ niet met porto’s, maar gebruiken zij ‘paging’. Dat is een éénrichtingverkeer-oproepsysteem. Denk aan een trauma-arts die wordt ‘opgepiept’ naar de Spoedeisende Hulp. Of een medewerker van de afdeling Psychiatrie die via een ‘paniekknop’ snel beveiliging ter plaatse oproept. Ook voor deze systemen heeft het Radboud frequentievergunningen bij de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI). In tegenstelling tot de porto’s, heeft het Radboud deze vergunningen in eigen beheer. Brieven vanuit de RDI gaan rechtstreeks naar Robert. 

Robert: ‘’Ik krijg elk jaar een oproep van de RDI om de gegevens van onze vergunningen te checken. Zodat alle informatie op tijd klopt voor de jaarfactuur. In de laatste brief met ons vergunningenoverzicht stond een frequentie voor ons oproepsysteem waarvan ik vermoedde dat we die niet meer gebruikten. Na veel contact met collega’s bleek dat te kloppen. Toen heb ik die vergunning meteen stopgezet bij de RDI. Mijn advies aan andere chefs is dan ook: controleer regelmatig je vergunningen. Het kan je organisatie veel geld schelen.’’