Veelgestelde vragen (FAQ) slimme of digitale meter

De analoge meters kunnen niet apart meten hoeveel stroom je opwekt (bijvoorbeeld via zonnepanelen) en terug levert aan het net, en hoeveel je zelf gebruikt. Dit is wel belangrijk voor een juiste berekening van kosten, vergoedingen en belastingen. Met een slimme meter zien de netbeheerders ook welke plekken veel of weinig stroom gebruiken en deze informatie helpt de netbeheerders om te bepalen in welke gebieden ze meer kabels gaan aanleggen, om stroomuitval te voorkomen.

Met de nieuwe Energiewet (2026) is het verplicht geworden om een analoge meter te laten vervangen door een nieuwe meter. U kunt een nieuwe meter niet weigeren. Wel kunt u kiezen welke meter u wilt: een gewone digitale meter of een slimme meter.

Nederland heeft zes netbeheerders: Enexis, Liander, Stedin, Westland Infra, Coteq, Rendo. Mogelijk heeft uw huidige meter een sticker met de naam van uw netbeheerder. Ook kunt u via www.eancodeboek.nl vinden wie uw netbeheerder is. Vul uw postcode en huisnummer in en klik vervolgens op uw adres. De naam van uw netbeheerder verschijnt in beeld.

De Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) houdt namens de overheid toezicht op de vervanging van analoge energiemeters.

Volgens de nieuwe Energiewet moet iedereen een geschikte meter hebben. De RDI controleert of mensen die nog een analoge meter hebben een nieuwe geschikte meter laten plaatsen. Ook benadrukken wij dat u als bewoner volgens de wet altijd zelf mag kiezen welke soort meter bij u geplaatst wordt.

Wat als de regels niet worden gevolgd?

Bewoners met een analoge meter krijgen een uitnodiging van hun netbeheerder voor het laten vervangen van de analoge meter. Als iemand niet meewerkt aan de vervanging, dan kan de RDI een Last onder Dwangsom (LOD) opleggen. Dit betekent dat u alsnog verplicht bent om de analoge meter te laten vervangen. Dit moet u laten doen binnen een bepaalde periode. Doet u dat niet, dan moet u de ‘dwangsom’ betalen. Dus, niet meewerken kan op een moment geld kosten.

De RDI helpt ook met informatie en advies. U kunt ons bellen als u vragen heeft over de meterwissel of over de keuze voor een meter.

Energiemeters moeten goed werken, zodat u nooit te veel of te weinig betaalt. Dat is wettelijk vastgelegd in de Metrologiewet. Netbeheerders controleren via steekproeven of meters goed meten, en de RDI houdt toezicht op die controles.

Daarnaast bewaakt de RDI de digitale veiligheid van het energienet. Netbeheerders zijn verplicht hun systemen goed te beveiligen tegen hacks. Zo helpt de RDI mee om te zorgen dat de dienstverlening van netbeheerders betrouwbaar en veilig blijft – ook voor jou als bewoner.

Met een digitale meter voldoet u aan de wet. De digitale meter is eigenlijk een digitale versie van de analoge meter, alleen kan de digitale meter de in- en uitstroom van energie apart meten. Dat is handig voor bijvoorbeeld zonnepanelen. Een analoge meter kan dit niet. Niemand kan op afstand in de digitale meter kijken. De digitale meter heeft geen ‘slimme’ opties en kan niet communiceren, ook niet met de netbeheerder. U geeft daarom jaarlijks zelf de meterstanden door.

Met een slimme meter voldoet u aan de wet. U kunt met een slimme meter dagelijks zelf zien hoeveel energie u gebruikt. En u kunt met nieuwe energiecontracten handig inspelen op de kosten van energie. Ook stuurt deze meter automatisch uw meterstanden door naar de netbeheerder, zodat u zelf niks hoeft te doen. U kunt de verbinding van de slimme meter uit laten zetten door de netbeheerder. Dan heeft u wel meer keuze in uw energiecontracten, maar geeft u ook zelf jaarlijks de meterstanden door.

Nee, de digitale meter heeft geen ‘slimme’ opties en geen communicatiemodule. Het is eigenlijk een digitale versie van de analoge meter. Het enige verschil met de analoge meter is dat het apart kan meten wat er opgewekt en geleverd wordt aan het netwerk enerzijds en wat verbruikt wordt anderzijds. De digitale meter kan dus geen meterstanden of andere informatie doorsturen naar de netbeheerder. De digitale meter geeft u ook geen inzicht in uw energieverbruik. En u geeft nog steeds jaarlijks zelf de meterstanden door. In het overzicht hieronder ziet u de kenmerken van de analoge, digitale en slimme meter.

Je kunt eenvoudig controleren welk type meter je hebt aan de hand van de volgende afbeeldingen:

Zowel de digitale meter als de slimme meter hebben een digitaal schermpje en een knipperend ledlampje.

Een slimme meter heeft echter ook een p1-poort. De p1-poort is een aansluiting waarop je apparaten kunt aansluiten om live je gebruik in te zien. Vaak zit de P1 poort verscholen achter een klepje.

Twijfel je welke meter je hebt? Kijk of er een p1-poort aanwezig is of neem contact op met de netbeheerder.

Het vervangen van de analoge meter is verplicht voor mensen die een meter hebben en die niet veel stroom verbruiken (kleiner dan of gelijk aan 3x80 ampère). Deze meter komt vaak voor in woningen, maar ook bij kleine bedrijven.

Er zijn 3 uitzonderingen:

1. Als de meter niet het daadwerkelijke energieverbruik meet maar een voorspelbaar verbruik heeft, zoals bij straatlantaarns of lichtborden buiten (dit heet een onbemeten aansluiting).
2. Als het technisch niet mogelijk is om de meter te vervangen. De netbeheerder beoordeelt dit.
3. Als iemand stroom krijgt van een gesloten systeem, bijvoorbeeld bij bedrijven waar de stroom via een speciaal particulier systeem komt (gesloten distributiesysteem).

Als je een analoge meter hebt in je huis of (kleine) bedrijf, moet deze dus vervangen worden. Dat hoeft niet als één van deze drie uitzonderingen van toepassing is.

Als een woning bijvoorbeeld zonnepanelen heeft, kan een analoge meter niet los van elkaar meten hoeveel stroom er wordt opgewekt, hoeveel stroom de bewoners zelf gebruiken en hoeveel zij teruggeven aan het net. Een digitale of slimme meter kan dit wel. Gescheiden meten van stroom is belangrijk, omdat dan iedereen de juiste kosten, vergoedingen en belastingen kan betalen. Met slimme meters kunnen netbeheerders bovendien zien waar bijvoorbeeld extra stroomkabels nodig zijn. Daarom staat in de Energiewet (2026) dat alle analoge meters moeten worden vervangen door een digitale of slimme meter.

Nee, met de komst van de nieuwe Energiewet (2026) kunt u een nieuwe meter niet meer weigeren. RDI kan mensen die weigeren een Last Onder Dwangsom (LOD) opleggen, om hen te bewegen om alsnog akkoord te gaan en een nieuwe meter te laten plaatsen. In de ‘last’ staat de opdracht om mee te werken aan het plaatsen van een digitale of slimme meter. Als de persoon opnieuw weigert om een nieuwe meter te laten installeren, moet deze persoon een geldbedrag (de dwangsom) betalen. Dit bedrag kan oplopen als iemand langere tijd niet meewerkt.

Anders dan een slimme meter, heeft een digitale meter geen communicatiemodule. Hacken is dus onmogelijk. Geen communicatiemodule betekent ook dat een digitale meter niet op afstand kan worden uitgelezen door de netbeheerder. U moet de meterstanden dan ook zelf doorgeven aan de netbeheerder.

Net als bij internetbankieren en mobiel bellen is 100% veiligheid niet te garanderen. Het risico op hacken is wel heel klein gemaakt. Zo voldoen alle slimme meters aan de wettelijke veiligheidseisen, en hebben de netbeheerders uitgebreide maatregelen genomen om het dataverkeer en -netwerk met de nieuwste technologie te beveiligen.

Om uw privacy te beschermen staat in de wet wie meetgegevens mag inzien, voor welke doelen en onder welke voorwaarden. Dit voorkomt dat iedereen zomaar kan meekijken. Welke meterstanden de netbeheerder en de leverancier voor welk doel mogen gebruiken, staat in de Elektriciteitswet 1998 (vanaf 2026 de Energiewet):

• De netbeheerder mag de meterstanden gebruiken voor taken zoals het onderhouden en beheren van het netwerk.
• De netbeheerder leest de standen uit, verzamelt ze en stelt ze ter beschikking aan de energieleverancier. Met deze gegevens kan die de afrekening verzorgen.

Op de persoonsgegevens die de netbeheerder en energieleverancier verwerken, is de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) van toepassing. Ook is de netbeheerder gebonden aan de Gedragscode Slim Netbeheer en de Nederlandse Eisen Privacy en Security versie 2.2 van Netbeheer Nederland.

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) en de Autoriteit Consument en Markt (ACM) houden toezicht op de inzet van slimme meters. De AP houdt toezicht op de verwerking van persoonsgegevens. De ACM houdt toezicht op de werking van de energiemarkt en de consumentenbescherming.

In een protocol hebben de ACM en de AP afspraken gemaakt over samenwerking. Beide partijen informeren elkaar over lopende zaken en wisselen informatie uit. De ACM en de AP kunnen samen optrekken als er iets misgaat. Ook kunnen ze elkaar ondersteunen door bijvoorbeeld klachten door te sturen.

Volgens de Metrologiewet moeten meters voldoen aan de Europese Meetinstrumentenrichtlijn. Hierin staan bijvoorbeeld eisen voor de nauwkeurigheid van de meter. De richtlijn stelt ook eisen aan duurzaamheid en veiligheid. De netbeheerders controleren of meters aan de wettelijke eisen blijven voldoen. Dit doen zij aan de hand van steekproeven. De RDI ziet erop toe dat de netbeheerders controleren.

Het kan voorkomen dat uw meter na een controle wordt afgekeurd. Als blijkt dat een bepaald type meter niet goed meet, worden alle meters van dit type vervangen. Ook wanneer andere meters van hetzelfde type nog goed meten. In de informatiebladen over afgekeurde elektriciteitsmeters, gasmeters en warmtemeterss vindt u meer informatie over afgekeurde meters.

Denkt u dat het energieverbruik niet klopt, of heeft u andere vragen over uw verbruik? Dan kunt u contact opnemen met de energieleverancier. Reageert de meter niet goed, bijvoorbeeld wanneer u iets indrukt? Is er een storing, of heeft u andere technische vragen? Dan kunt u contact opnemen met de netbeheerder.

Tijdens een stroomstoring wordt er geen stroom verbruikt of opgewekt. De meter meet dan dus geen stroom. De laatste gemeten hoeveelheid stroom blijft bewaard. Zodra de stroomstoring is opgelost, werkt de meter vanzelf weer.