Digitalisering kost stroom. Slimme apparaten verbruiken elektriciteit en datacenters verbruiken zelfs heel veel. Maar digitalisering helpt ook om te vergroenen en elektriciteit te besparen. Zonder slimme digitale systemen kan de energietransitie niet plaatsvinden.
Het derde webinar tijdens het symposium Opstap naar weerbaarheid ging over de duurzaamheid van digitalisering. Wat zijn, vanuit het oogpunt van vergroening en duurzaamheid, de argumenten voor en tegen digitalisering? Hoe kan digitalisering optimaal bijdragen aan de energietransitie? Wat is hierbij de rol van de markt en van de overheid?
Het zijn enkele voorbeelden die aan de orde kwamen tijdens het webinar 'Digitalisering: vriend of vijand van vergroening?'
Sprekers webinar
In dit webinar ging onze presentator Maarten Bouwhuis in gesprek met:
- Daan Terpstra, directeur beleid Sustainable Digital Infrastructure Alliance
- René Vroom, hoofd innovatie Agentschap Telecom
Webinar terugkijken
Heeft u het webinar gemist? Of was u erbij, maar wil u graag bepaalde stukken terugkijken? U vindt hier een opname van het webinar: Digitalisering: vriend of vijand van vergroening?
1 00:00:20:16 00:00:24:04
Een welgemeend goedemiddag,
fijn dat u kijkt.
2 00:00:24:07 00:00:28:16
U kijkt naar het symposium Opstap Naar
Weerbaarheid van het Agentschap Telecom.
3 00:00:28:19 00:00:32:21
We zijn zo'n beetje halverwege
deze intensieve congresdag.
4 00:00:32:24 00:00:35:24
Dit online symposium,
natuurlijk vanwege corona.
5 00:00:36:02 00:00:38:08
Maar op een hele slimme manier
georganiseerd.
6 00:00:38:11 00:00:41:17
Zodat u mee kunt doen
en elkaar kunt ontmoeten.
7 00:00:41:20 00:00:44:18
Mijn naam is Maarten Bouwhuis,
host van het hele symposium.
8 00:00:44:21 00:00:48:12
Ik werk als presentator en dagvoorzitter,
als u nu voor het eerst inschakelt.
9 00:00:48:15 00:00:50:19
En ik werk bij BNR Nieuwsradio
als presentator.
10 00:00:50:22 00:00:53:21
Het komende half uur
gaat u kijken naar het webinar...
11 00:00:53:24 00:00:57:10
wat gaat over de vergroening
in relatie tot digitalisering.
12 00:00:57:13 00:01:00:14
Want is die digitalisering
nou een vriend of een vijand...
13 00:01:00:17 00:01:03:16
van vergroening, van verduurzaming?
14 00:01:03:19 00:01:07:07
We krijgen steeds meer slimme apparaten
in ons huis.
15 00:01:07:10 00:01:10:06
Er komt steeds meer digitalisering
in ons leven.
16 00:01:10:09 00:01:17:01
Maar dat vreet allemaal stroom en in
de meeste gevallen ook nog grijze stroom.
17 00:01:17:04 00:01:20:07
Tegelijkertijd heb je die digitalisering
natuurlijk nodig...
18 00:01:20:10 00:01:24:02
om verder te verslimmen
en vooral te vergroenen.
19 00:01:24:05 00:01:28:08
Dat spanningsveld,
daar gaan we het uitgebreid over hebben.
20 00:01:28:11 00:01:31:15
Dit is vanzelfsprekend
een interactief webinar...
21 00:01:31:18 00:01:34:15
en dat betekent dat Eelco Vriezekolk
weer klaar zit.
22 00:01:34:18 00:01:39:01
Hij is mijn interactieve sidekick
tijdens alle webinars.
23 00:01:39:04 00:01:42:24
En hij zit klaar voor jullie
om vragen te beantwoorden...
24 00:01:43:02 00:01:48:14
en ook peilingen aan jullie voor te leggen
dus ik geef heel graag Eelco het woord.
25 00:01:48:17 00:01:51:05
Goedemiddag, mijn naam is Eelco Vriezekolk.
26 00:01:51:08 00:01:54:23
En zoals Maarten net zei,
ben ik vandaag uw stem hier aan tafel.
27 00:01:55:01 00:01:58:05
Want we maken dit heel graag
een interactief webinar.
28 00:01:58:08 00:02:01:24
Iets waar u zelf ook aan deelneemt en
dat kan u doen op verschillende manieren.
29 00:02:02:02 00:02:06:01
Allereerst hebben we de chatfunctie,
die vindt u naast of onder dit scherm.
30 00:02:06:04 00:02:10:16
In de chat typt u al uw vragen,
opmerkingen, discussiepunten...
31 00:02:10:19 00:02:14:05
bijdragen aan het gesprek aan tafel,
wat u maar kwijt wil.
32 00:02:14:08 00:02:16:04
Dus typ vooral in de chat.
33 00:02:16:07 00:02:19:12
Ik zal dat dan vervolgens
namens u inbrengen in het gesprek.
34 00:02:19:15 00:02:22:19
Dat doe ik niet alleen, ik heb
een team van moderatoren achter me...
35 00:02:22:22 00:02:26:12
die me daarbij helpen,
dus maak vooral gebruik van de chat.
36 00:02:26:15 00:02:30:18
Daarnaast doen we ook regelmatig
even een peiling onder u.
37 00:02:30:21 00:02:33:14
En de makkelijkste manier
om dat uit te leggen...
38 00:02:33:17 00:02:38:04
is om de eerste peiling maar te starten.
Dus ik begin meteen met poll nummer één.
39 00:02:38:07 00:02:43:08
En die gaat over wat nou belangrijker is
voor de toekomst van digitaal Nederland.
40 00:02:43:11 00:02:45:23
Als het goed is,
ziet u de poll in beeld verschijnen.
41 00:02:46:01 00:02:52:03
We hebben vier opties en u klikt aan
wat u het belangrijkste vindt.
42 00:02:52:06 00:02:58:16
Is dat A: Een inclusieve en toegankelijke
digitale omgeving voor alle burgers?
43 00:02:58:19 00:03:03:06
Is dat B: Vooral iets gericht op de markt
en de digitale sector?
44 00:03:03:09 00:03:05:20
Dat die voldoende ruimte krijgt
om te innoveren.
45 00:03:05:23 00:03:09:08
Of is dat optie C:
De vergroening en de verduurzaming zelf?
46 00:03:09:11 00:03:11:03
Zou dat voorop moeten staan?
47 00:03:11:06 00:03:14:07
Maak nu uw keuze, ik wil u
daar niet te veel tijd voor gunnen...
48 00:03:14:10 00:03:16:16
want we willen het tempo
er een beetje in houden.
49 00:03:17:22 00:03:21:10
Laten we de poll maar even stoppen,
dan heeft u gezien hoe het werkt.
50 00:03:21:13 00:03:23:05
We gaan er straks nog een paar doen.
51 00:03:23:08 00:03:27:10
En de uitkomsten zijn
dat ongeveer tien procent zegt...
52 00:03:27:13 00:03:31:00
dat inclusiviteit en een goede
digitale omgeving voor burgers...
53 00:03:31:03 00:03:33:11
toch voorop zou moeten staan.
54 00:03:33:14 00:03:38:01
Ongeveer de helft kiest toch voor
verduurzaming en vergroening als hoofddoel.
55 00:03:38:04 00:03:42:23
En de resterende 40, 45 procent
die neemt het vooral op voor ons mkb.
56 00:03:43:01 00:03:47:23
Voor onze innovatoren in Nederland
en die staan voor een goede digitale markt.
57 00:03:48:01 00:03:52:18
Dat is dus hoe de polls werken.
Daarnaast hebben we, zoals gezegd de chat.
58 00:03:52:21 00:03:56:01
Zet daar al uw bijdragen in
en ik breek genoeg in in het gesprek...
59 00:03:56:04 00:03:58:23
om die hier aan tafel te brengen. Maarten.
60 00:03:59:01 00:04:02:22
Dank je wel, Eelco, voor deze
tekst en uitleg en je eerste vraagstelling.
61 00:04:03:00 00:04:07:02
Bij mij aan tafel René Vroom, hij is hoofd
innovatie van het Agentschap Telecom.
62 00:04:07:05 00:04:08:21
Van harte welkom.
-Goedemiddag.
63 00:04:08:24 00:04:11:09
En Daan Terpstra,
hij is directeur beleid...
64 00:04:11:12 00:04:15:14
bij de Sustainable Digital
Infrastructure Alliance.
65 00:04:15:17 00:04:19:07
Sustainable Digital Infrastructure
Alliance, dat u het weet.
66 00:04:19:10 00:04:22:20
Daan, van harte welkom. Dat is een mondvol.
67 00:04:22:23 00:04:26:24
René, mensen stemmen dus verdeeld
op die eerste vraagstelling.
68 00:04:27:02 00:04:30:13
Verduurzaming en vergroening krijgen
toch 30, 40 procent van de stemmen...
69 00:04:30:16 00:04:34:09
als het gaat over wat is nou belangrijk
voor de digitale toekomst van Nederland.
70 00:04:34:12 00:04:39:13
Dus onze kijkers leggen die link.
-Nou, ik denk dat dat ook heel terecht is.
71 00:04:39:16 00:04:43:16
Kijk, als wij kijken naar de digitale
transitie en de energietransitie...
72 00:04:43:19 00:04:47:21
dan is het voor ons heel belangrijk om te
zien dat de energietransitie gaat slagen.
73 00:04:47:24 00:04:51:06
Er zitten eigenlijk twee grote bewegingen
in de energietransitie.
74 00:04:51:09 00:04:54:12
Dat is dat je,
je noemde dat net ook al in je intro...
75 00:04:54:15 00:04:58:09
van grijze naar groene,
duurzame energie gaat.
76 00:04:58:12 00:05:02:24
En de andere is dat het ook gepaard gaat
met veel meer lokale opwekking.
77 00:05:03:02 00:05:04:22
Mensen hebben zonnepanelen thuis.
78 00:05:05:00 00:05:09:09
Je hebt lokale zonnepanelenparken
of windmolenparken.
79 00:05:09:12 00:05:16:08
Dat alles maakt dat met de energietransitie
er 'n veel grotere complexiteit ontstaat...
80 00:05:16:11 00:05:18:05
om alles aan elkaar te verbinden.
81 00:05:18:08 00:05:22:05
En daar zit voor ons,
voor Agentschap Telecom ook de grote rol.
82 00:05:22:08 00:05:24:11
Hoe zorg je dat
de digitale infrastructuur...
83 00:05:24:14 00:05:26:23
ervoor zorgt dat het veilig
en betrouwbaar gebeurt?
84 00:05:27:01 00:05:31:17
Precies. En dat spanningsveld, letterlijk
en figuurlijk als het over energie gaat...
85 00:05:31:20 00:05:34:11
hebben we het ook in de vorige
twee webinars over gehad.
86 00:05:34:14 00:05:38:12
Wellicht zijn er kijkers die nieuw inhaken
of die al eerdere webinars hebben gezien.
87 00:05:38:15 00:05:41:08
Daar gaat dit op voortborduren,
want we willen uitzoeken...
88 00:05:41:11 00:05:47:05
hoe zit het dan daadwerkelijk
met de duurzaamheid van die digitalisering?
89 00:05:47:08 00:05:53:20
Daan, is het daadwerkelijk een probleem
dat je, laten we zeggen...
90 00:05:53:23 00:05:57:06
die duurzaamheid geweld aandoet
als je sneller digitaliseert.
91 00:05:57:09 00:06:00:07
Is dat aan de hand?
-Het is een complex vraagstuk.
92 00:06:00:10 00:06:06:18
De directe tegenstelling is wellicht
niet zo zwart-wit als die werd neergezet.
93 00:06:06:21 00:06:10:16
Digitalisering helpt ons enorm
om de energietransitie mogelijk te maken.
94 00:06:10:19 00:06:14:23
Om te zorgen dat vele deelnemers
aan dit webinar thuis zitten.
95 00:06:15:01 00:06:17:24
Niet hoeven te reizen,
geen CO2 hoeven uit te stoten...
96 00:06:18:02 00:06:21:01
om kennis te nemen
van wat we hier vertellen.
97 00:06:21:04 00:06:25:10
Tegelijkertijd zorgt al dit gebruik
van de infrastructuur daadwerkelijk ook...
98 00:06:25:13 00:06:28:17
voor een fysieke CO2 footprint.
99 00:06:28:20 00:06:32:13
En ik denk dat
in die enorme digitaliseringsslag...
100 00:06:32:16 00:06:36:00
ontslaat ons dat niet van de taak
om dat ook te benadrukken...
101 00:06:36:03 00:06:41:00
en te kijken, hoe kunnen we de sector zelf,
de infrastructuur zelf...
102 00:06:41:03 00:06:43:20
minder CO2 intens maken.
-Ja.
103 00:06:43:23 00:06:48:17
Een van de trends die in de sector zelf,
in de infrastructuur aan de hand is, is 5G.
104 00:06:48:20 00:06:52:20
Meer dan een trend. Het is er al, maar het
wordt intensiever en groter in de toekomst.
105 00:06:52:23 00:06:54:22
Eelco, jij hebt daar een korte vraag over.
106 00:06:55:00 00:06:57:05
Ja, die wil ik graag
aan de kijkers voorleggen.
107 00:06:57:08 00:07:01:13
Het gaat over inderdaad 5G,
het nieuwe systeem voor mobiele netwerken.
108 00:07:01:16 00:07:03:17
Wat zal het energieverbruik daarvan zijn...
109 00:07:03:20 00:07:06:15
in vergelijking met
de huidige mobiele netwerken?
110 00:07:06:18 00:07:11:01
En dan zijn er natuurlijk drie opties.
A: Dat verbruik zal verminderen.
111 00:07:11:04 00:07:13:23
5G zal zuiniger zijn
dan wat we nu hebben staan.
112 00:07:14:01 00:07:18:14
B: Er zal geen verschil zijn, het zal
ongeveer hetzelfde energieverbruik kennen.
113 00:07:18:17 00:07:22:13
Of optie C:
Het verbruik van 5G zal groter worden.
114 00:07:22:16 00:07:27:08
Maak nu even uw keuze en zoals ik net in de
intro al zei, we doen er niet te lang over.
115 00:07:27:11 00:07:31:24
Dus kies snel.
Kies voor A, kies voor B of kies voor C.
116 00:07:32:02 00:07:34:18
Dan mogen we wat mij betreft
de poll nu sluiten.
117 00:07:34:21 00:07:39:17
Dan zien we dat
ongeveer de helft van de mensen...
118 00:07:39:20 00:07:45:18
zegt dat het energieverbruik van 5G
hoger zal zijn dan wat we nu hebben.
119 00:07:45:21 00:07:48:16
Maarten.
-Ja. Dank je wel, Eelco.
120 00:07:48:19 00:07:54:24
Verrast je dat? Is het eigenlijk werkelijk
waar, René? Hebben we een echt antwoord?
121 00:07:55:02 00:08:00:21
Jawel. Allereerst,
het energieverbruik stijgt natuurlijk...
122 00:08:00:24 00:08:05:01
door een toename van het aantal apparaten
keer het vermogen van die apparaten.
123 00:08:05:04 00:08:09:05
En dat staat los van 5G op zich.
124 00:08:09:08 00:08:13:08
Het heeft te maken met 't aantal apparaten,
dus ook als we doorontwikkelen naar 6G...
125 00:08:13:11 00:08:16:01
Future Network Services, et cetera...
126 00:08:16:04 00:08:21:02
dan gaat het uiteindelijk om het vermogen
van de apparaten keer het aantal apparaten.
127 00:08:22:09 00:08:27:11
5G, en er zullen ongetwijfeld in de chat...
128 00:08:27:14 00:08:30:16
ook voldoende mensen zijn
die in de telecomindustrie werken...
129 00:08:30:19 00:08:35:23
heeft de belofte om er juist voor te zorgen
dat het energiezuiniger kan.
130 00:08:36:01 00:08:39:20
En er zitten ook een aantal protocollen
in 5G die dat mogelijk maken.
131 00:08:39:23 00:08:42:04
Dus dat het netwerk an sich
energiezuiniger kan?
132 00:08:42:07 00:08:45:12
Ja, dat het bijvoorbeeld
niet zendt als het niet nodig is.
133 00:08:45:15 00:08:50:03
Dus dat het een slaapstand kan hebben.
Dat je met beamforming kunt werken.
134 00:08:50:06 00:08:52:17
Dus er worden technologieën
met 5G geïntroduceerd...
135 00:08:52:20 00:08:55:16
die maken
dat het energiezuiniger kan worden.
136 00:08:55:19 00:08:58:02
Dus ik denk ook
dat we dat goed moeten opvolgen.
137 00:08:58:05 00:09:01:24
En het heeft natuurlijk ook gewoon
met het verbruik te maken.
138 00:09:02:02 00:09:06:23
Wat wij als mensen verbruiken
aan data en aan apparatuur.
139 00:09:07:01 00:09:08:21
Daar zit dat natuurlijk met name in.
140 00:09:08:24 00:09:12:16
Dus je kunt een systeem hebben, Daan,
wat technisch net iets zuiniger is.
141 00:09:12:19 00:09:15:13
Maar er gaan zoveel meer apparaten
aan dat systeem hangen...
142 00:09:15:16 00:09:19:23
daar is het ook voor bedoeld, dat we
veel verder en sneller digitaliseren...
143 00:09:20:01 00:09:22:15
dat dat op zichzelf
weer meer stroom zal verbruiken.
144 00:09:22:18 00:09:26:05
Ja, klopt, maar dat hoeft niet
per definitie een probleem te zijn.
145 00:09:26:08 00:09:30:08
Op het moment dat je vergroent,
laten we zeggen van onderop...
146 00:09:30:11 00:09:33:16
indien de hele infrastructuur
onderliggend aan...
147 00:09:33:19 00:09:38:18
in dit geval 5G of fiber in de grond
volledig duurzaam is...
148 00:09:38:21 00:09:43:21
dan is het gebruik daarop in ieder geval
vanuit een CO2 footprint perspectief...
149 00:09:43:24 00:09:48:01
per definitie ook duurzaam.
-Ja, maar dat snellere netwerk, 5G...
150 00:09:48:04 00:09:51:15
en de snelheid waarmee apparaten toenemen,
als je alleen al ziet...
151 00:09:51:18 00:09:55:16
de digitale deurbellen die er in Nederland
verkocht worden per maand.
152 00:09:55:19 00:09:58:23
Dat gaat ongelooflijk snel,
dat is maar een klein voorbeeld.
153 00:09:59:01 00:10:02:21
Dat groeit veel sneller dan dat we
ons elektriciteitsnetwerk vergroenen.
154 00:10:02:24 00:10:06:16
Ja, en dat laatste, daar moeten we het
misschien straks nog even over hebben.
155 00:10:06:19 00:10:09:22
Maar daarom is het ook goed
dat we op deze manier in deze sessie...
156 00:10:10:00 00:10:13:24
er ook voor zorgen
dat mensen meer bewust worden...
157 00:10:14:02 00:10:17:15
over het energieverbruik
van überhaupt apparatuur.
158 00:10:17:18 00:10:20:18
En daarmee kunnen ze ook
een stukje zelf sturen.
159 00:10:20:21 00:10:23:18
Dus dat is denk ik een van de dingen
die belangrijk is.
160 00:10:23:21 00:10:27:00
En op die manier kunnen mensen
er ook een stukje zelf aan bijdragen.
161 00:10:27:03 00:10:30:24
Die energietransitie, daar zijn overheid
en bedrijven natuurlijk samen mee bezig.
162 00:10:31:02 00:10:32:16
Allemaal in hun rol.
163 00:10:32:19 00:10:37:10
Maar de SDIA, waar jij aan verbonden bent,
Daan, ik moet het goed zeggen...
164 00:10:37:13 00:10:40:14
Sustainable Digital Infrastructure
Alliance. Wat doen jullie dan?
165 00:10:40:17 00:10:44:10
Onze rol is eigenlijk
om als buitenstaande actor...
166 00:10:44:13 00:10:47:19
de marktpartijen en de overheden
bij elkaar te brengen.
167 00:10:47:22 00:10:50:06
Op welke manier?
-Zie het als een reorganisatie.
168 00:10:50:09 00:10:52:24
Op het moment dat je als bedrijf
reorganiseert...
169 00:10:53:02 00:10:56:24
dan heb je een tijdelijk
project management office ingericht...
170 00:10:57:02 00:11:01:19
om een tijdelijk probleem op te lossen.
Onze tijdelijke NGO...
171 00:11:01:22 00:11:06:18
heeft als doel om het tijdelijke probleem
van klimaatverandering op te lossen.
172 00:11:06:21 00:11:11:19
Ja. Dus je bent een NGO?
Wat doe je dan in de praktijk?
173 00:11:11:22 00:11:16:17
Praten of projecten realiseren?
-Wij verbinden marktpartijen aan elkaar...
174 00:11:16:20 00:11:20:03
om samen de businesscase
in duurzaamheid te ontdekken.
175 00:11:20:06 00:11:27:22
Dus concrete economisch rendabele modellen
te maken en business te maken.
176 00:11:28:00 00:11:31:13
Wellicht straks een voorbeeld. Wat doet
de digitale infrastructuur sector...
177 00:11:31:16 00:11:35:15
zelf eigenlijk nu al
om die duurzaamheid te verhogen?
178 00:11:35:18 00:11:40:12
Wat ik al zei, je ziet in elk geval
dat met de komst van 5G...
179 00:11:40:15 00:11:43:13
er nieuwe technologieën
geïntroduceerd worden...
180 00:11:43:16 00:11:48:03
die ervoor zorgen dat je op die manier
minder energie verbruikt.
181 00:11:48:06 00:11:51:02
Maar soms is het ook heel dichtbij.
182 00:11:51:05 00:11:54:13
Toen ik hierheen liep op weg hiernaartoe
stonden er twee deelauto's...
183 00:11:54:16 00:11:56:16
er stonden een aantal deelscooters.
184 00:11:56:19 00:12:02:01
Dat soort zaken zijn alleen maar mogelijk
doordat er platforms ontstaan...
185 00:12:02:04 00:12:05:12
die het gedeeld gebruik van een scooter
of een auto mogelijk maken.
186 00:12:05:15 00:12:09:01
Dan kom je wel op het spanningsveld
of bijvoorbeeld elektrische stepjes...
187 00:12:09:04 00:12:10:23
die in Nederland nog verboden zijn...
188 00:12:11:01 00:12:15:10
maar waarvan ik in Milaan met ongelooflijk
veel plezier gebruik heb gemaakt...
189 00:12:15:13 00:12:18:06
of dat nou verduurzaming is
of juist niet...
190 00:12:18:09 00:12:22:11
omdat je alleen maar iets toevoegt
in zo'n stad wat weer energie verbruikt.
191 00:12:22:14 00:12:26:01
Voordat we die vraag doen, breek ik
eventjes weer in namens de kijkers.
192 00:12:26:04 00:12:29:04
Want er zijn mensen die een vraag hebben
over de rol van René.
193 00:12:29:07 00:12:31:03
Jaap-Jan vraagt zich bijvoorbeeld af...
194 00:12:31:06 00:12:35:05
wat doet een innovatieafdeling
bij Agentschap Telecom nu eigenlijk?
195 00:12:35:08 00:12:38:14
Dank je, Eelco. Ja, wat doet een
innovatieafdeling bij een agentschap?
196 00:12:38:17 00:12:41:23
Dank, mooie vraag.
Heb je even, zou ik zeggen.
197 00:12:42:01 00:12:45:09
Maar ik zal het even in hele grote lijnen
proberen te doen.
198 00:12:45:12 00:12:49:03
Wij zijn met een team
van 10, 12 mensen bezig.
199 00:12:49:06 00:12:52:19
Gewoon al met de Europese coördinatie
van allerlei ontwikkelingen.
200 00:12:52:22 00:12:56:08
We zorgen ervoor dat we aansluiten
bij de Europese wetgeving.
201 00:12:56:11 00:13:01:14
We hebben een onderzoeksagenda, dus we
zorgen ook dat er onderzoek plaatsvindt.
202 00:13:01:17 00:13:05:17
We zorgen dat we op een aantal trajecten
vooruitlopen...
203 00:13:05:20 00:13:09:05
en meedenken met de verschillende
industriepartijen.
204 00:13:09:08 00:13:13:14
Zo doen we dat op 5G, zo doen we dat op
cybersecurity en artificial intelligence.
205 00:13:13:17 00:13:18:00
Omdat we vinden dat we als agentschap
niet pas op het eind...
206 00:13:18:03 00:13:21:23
maar juist in het begin, aan de voorkant
van de ontwikkelingen mee moeten denken.
207 00:13:22:01 00:13:24:06
Nou, deze drie onderwerpen
die ik net noemde...
208 00:13:24:09 00:13:27:04
dat zijn al strategische onderwerpen
van Agentschap Telecom.
209 00:13:27:07 00:13:31:08
En we hebben de afgelopen jaren
ook besloten dat we bijvoorbeeld...
210 00:13:31:11 00:13:34:06
onze rol op het gebied van energietransitie
willen verkennen.
211 00:13:34:09 00:13:38:10
We hebben al een aantal traditionele rollen
op het gebied van de energie.
212 00:13:38:13 00:13:41:00
Ik noemde al de uitvoering
van de cybersecurity.
213 00:13:41:03 00:13:44:09
Maar ook de graafschades
en apparatuur standaardisatie.
214 00:13:44:12 00:13:47:05
Nou, hoe kunnen we
als Agentschap Telecom...
215 00:13:47:08 00:13:50:22
in dit geval op de energietransitie
nog verder mee nadenken?
216 00:13:51:00 00:13:54:14
Maar ook om steeds dicht bij de industrie
aan te kunnen sluiten.
217 00:13:54:17 00:13:58:00
Wat zijn de nieuwste ontwikkelingen?
Hoe gaan we die toepassen?
218 00:13:58:03 00:14:00:10
We geven al experimenteervergunningen af.
219 00:14:00:13 00:14:03:11
Kunnen we daar experimenten mee doen?
Kunnen we pilots draaien?
220 00:14:03:14 00:14:05:24
Nou, ik zou zeggen, een hele hoop zaken.
-Ja.
221 00:14:06:02 00:14:10:03
En dat doe ik niet alleen
met het team van deze 10 mensen...
222 00:14:10:06 00:14:14:18
maar voor ons agentschap is dat eigenlijk
een soort mogelijkheid...
223 00:14:14:21 00:14:17:06
om vroegtijdig aan te sluiten
bij de ontwikkelingen.
224 00:14:17:09 00:14:22:06
Angeline van Dijk zei: We willen aan de
voorkant meedoen. Daar is dit een vorm van.
225 00:14:22:09 00:14:26:03
En niet alleen maar toezichthouder zijn
en controleur.
226 00:14:26:06 00:14:30:05
Eelco, dan toch eventjes naar jou toe.
Wellicht zijn er nog meer vragen.
227 00:14:30:08 00:14:33:17
Maar ik wil je ook vragen om de
volgende peiling maar even in te brengen.
228 00:14:33:20 00:14:38:07
Zeker, begin ik even met de peiling,
want die gaat over verduurzaming.
229 00:14:38:10 00:14:42:13
Maar dan wel heel dicht bij huis,
namelijk, wat zou u doen als in uw werk...
230 00:14:42:16 00:14:45:24
uw werkgever u een oud model laptop
zou aanbieden?
231 00:14:46:02 00:14:49:21
Een functioneel model waar u uw werk
mee kan doen maar wel een oudje.
232 00:14:49:24 00:14:53:15
Zegt u dan, antwoord A: Nee, dank je,
ik ga echt niet met oude spullen werken.
233 00:14:53:18 00:14:57:22
Ik heb ook een representatieve rol,
dus nee hoor, voor mij geen oude spullen.
234 00:14:58:00 00:15:01:23
Of B: Het maakt me helemaal niets uit,
zolang ik m'n werk er maar mee kan doen.
235 00:15:02:01 00:15:05:09
Optie A:
Nee, dank je, voor mij liever niet.
236 00:15:05:12 00:15:08:07
Of optie B: Prima, zolang ik
mijn werk er maar mee kan doen.
237 00:15:08:10 00:15:10:07
Maak een keuze, klik op A of B.
238 00:15:10:10 00:15:14:12
Ondertussen ga ik weer even terug naar de
vragen die binnenkomen en de opmerkingen.
239 00:15:14:15 00:15:18:13
En Ernst zegt over die besparing van 5G:
240 00:15:18:16 00:15:22:14
Het hangt er natuurlijk ook van af of je
de oude netwerken vast uitschakelt of niet.
241 00:15:22:17 00:15:27:00
Als 3G en 4G blijven draaien
en daarnaast komt er ook nog 5G...
242 00:15:27:03 00:15:29:20
dan zal het energieverbruik
alleen maar stijgen.
243 00:15:29:23 00:15:32:08
Dat vind ik wel een hele goede.
Dank je wel, Eelco.
244 00:15:32:11 00:15:36:15
Want we moeten ook durven leren
dingen uit te zetten.
245 00:15:36:18 00:15:39:15
Ja, en dat heeft te maken met
backwards compatibility.
246 00:15:39:18 00:15:42:19
Dat we ook zorgen dat we bij
nieuwe technologieën, en ik zeg we...
247 00:15:42:22 00:15:47:05
het is uiteindelijk de hele industrie
samen met allerlei partijen.
248 00:15:47:08 00:15:51:19
Dat we zorgen dat we in nieuwe protocollen
meenemen wat in de oude protocollen zit.
249 00:15:51:22 00:15:55:00
Ja, en dat hebben we tot nu toe
tot 4G niet voldoende gedaan?
250 00:15:55:03 00:15:58:22
Nou, dat wilde ik niet zeggen.
Ik wilde er nog even aan toevoegen dat...
251 00:15:59:00 00:16:01:21
we moeten ons wel realiseren
dat bepaalde systemen...
252 00:16:01:24 00:16:04:18
bijvoorbeeld bij bruggen
en sluizen, et cetera...
253 00:16:04:21 00:16:08:08
maar ook op andere plekken
in onze samenleving...
254 00:16:08:11 00:16:10:16
op dit moment nog gebruik maken
van 2G en 3G.
255 00:16:10:19 00:16:15:23
Dus het is echt wel verstandig gefaseerd
stappen nemen daarin.
256 00:16:16:01 00:16:19:14
Maar dan moeten we het zo slim inrichten
dat we ook dingen kunnen uitzetten.
257 00:16:19:17 00:16:23:09
Wat we minder kunnen doen, daar ging
de pollvraag over. Wat is de uitslag?
258 00:16:23:12 00:16:25:16
Ja, eigenlijk wel verrassend.
Twee derde zegt:
259 00:16:25:19 00:16:29:23
Ik vind het niet erg om een oudere laptop
te krijgen, als ik m'n werk maar kan doen.
260 00:16:30:01 00:16:32:03
Een derde wil toch liever
dat nieuwste model.
261 00:16:32:06 00:16:35:14
Interessant.
-Wel mooi om te horen, toch? Ja, want...
262 00:16:35:17 00:16:39:12
Hangt wel van de definitie van oud af.
Mijn MacBook is zes jaar oud.
263 00:16:39:15 00:16:42:21
Dat wil je niet meer, hoor.
Die moet ik echt aanslingeren 's ochtends.
264 00:16:42:24 00:16:45:23
Ik heb in het vorige gesprek gezegd
dat ik een Nokia 5210 heb...
265 00:16:46:01 00:16:49:12
die het ook nog ontzettend goed doet.
Maar daar gaat het me nu niet om.
266 00:16:49:15 00:16:53:10
Maar ik denk wel dat als je over
vergroening en duurzaamheid nadenkt...
267 00:16:53:13 00:16:57:17
dat je dan bereid moet zijn om ook
te kijken naar: Wat kan ik nog gebruiken?
268 00:16:57:20 00:17:00:17
En vanuit deze twee vragen
vind ik dat wel een mooi antwoord.
269 00:17:00:20 00:17:02:18
Ik ben blij dat veel mensen dat ook doen.
270 00:17:02:21 00:17:06:13
Eigenlijk gaat het over consuminderen, Daan
en is natuurlijk de vraag:
271 00:17:06:16 00:17:09:18
Moeten we ook naar een samenleving toe
die wat duurzamer wordt...
272 00:17:09:21 00:17:12:13
waarin mensen, als het gaat over
digitale technologieën...
273 00:17:12:16 00:17:16:10
want daar hebben we het over, ook bereid
zouden zijn om met wat minder te doen.
274 00:17:16:13 00:17:18:23
Of kan dat niet?
-Ik ben heel erg blij...
275 00:17:19:01 00:17:21:23
dat men ziet dat verduurzaming
veel meer is dan groen.
276 00:17:22:01 00:17:25:20
En onder andere langer doen
met de apparaten die je hebt.
277 00:17:25:23 00:17:30:02
En om dat concreet te maken,
bouwen wij op dit moment bijvoorbeeld...
278 00:17:30:05 00:17:32:19
samen met een aantal partners
hier in Amsterdam...
279 00:17:32:22 00:17:36:10
een soort van, laten we zeggen,
tweedehands datacenter.
280 00:17:36:13 00:17:41:05
Door te bouwen met hardware die normaliter
eigenlijk aan het einde van het leven is.
281 00:17:41:08 00:17:43:14
Daar de levensduur van verlengen.
282 00:17:43:17 00:17:48:22
En zo zorgen dat je een nieuw datacenter
kan bouwen zonder extra footprint qua CO2.
283 00:17:49:00 00:17:53:05
Of gebruik van spaarzame grondstof.
-Een vintage datacenter.
284 00:17:53:08 00:17:55:13
Die had ik nog niet gehoord,
die onthou ik even.
285 00:17:55:16 00:18:00:04
Dat vind ik wel mooi. Oké, maar gaat dat
dan lukken met die oude apparatuur...
286 00:18:00:07 00:18:03:19
die je dan allemaal maar weer, in mooi
Nederlands, compatible moet maken...
287 00:18:03:22 00:18:08:07
om in één datacentrum samen te werken? Dat
lijkt me voor een bouwer heel ingewikkeld.
288 00:18:08:10 00:18:11:05
Niemand zei dat het makkelijk was,
zonder meer.
289 00:18:11:08 00:18:16:22
Maar het is wel, qua capaciteit,
qua werkbaarheid van de apparatuur...
290 00:18:17:00 00:18:21:09
moet het zeker kunnen. Komen er
extra technische uitdagingen? Zonder meer.
291 00:18:21:12 00:18:25:03
Maar is er in onze optiek maar één manier
om dat op te lossen. We gaan bouwen.
292 00:18:25:06 00:18:27:14
We lopen vast tegen
honderdduizend problemen op...
293 00:18:27:17 00:18:29:11
en die gaan we een voor een oplossen.
294 00:18:29:14 00:18:31:20
Je kunt je afvragen
of je er apparatuur in zet...
295 00:18:31:23 00:18:36:04
die juist weer veel meer stroom vraagt
omdat het oudere apparatuur is...
296 00:18:36:07 00:18:40:06
waarbij moderne apparatuur
steeds beter en slimmer wordt gemaakt...
297 00:18:40:09 00:18:44:16
en dus op zichzelf staand duurzamer is.
298 00:18:44:19 00:18:48:22
Ja, dat is een hele goede vraag
en daar houden we ook rekening mee.
299 00:18:49:00 00:18:53:03
Om dat voor een gedeelte aan de voorkant
eigenlijk al af te bakenen...
300 00:18:53:06 00:18:57:14
zorgen we ervoor dat alles draait
op volledig daadwerkelijk duurzame stroom.
301 00:18:57:17 00:19:01:10
Dus dat die extra energievraag
die er eventueel is...
302 00:19:01:13 00:19:03:17
wel kan worden opgevangen
zonder CO2 footprint.
303 00:19:03:20 00:19:06:13
Hier komt de vergelijking
met de auto-industrie naar voren.
304 00:19:06:16 00:19:08:18
Want daar heb je eigenlijk
ook twee debatten.
305 00:19:08:21 00:19:12:16
Er zijn mensen die zeggen: Rij nou
die oude auto lang door, die is al gemaakt.
306 00:19:12:19 00:19:16:06
Dus als je steeds een nieuwe auto
aanschaft, is dat niet erg groen.
307 00:19:16:09 00:19:18:24
En anderen zeggen:
Maar een nieuwe auto is veel groener.
308 00:19:19:02 00:19:23:02
Zeker een elektrische auto, dus moeten we
snelheid maken in die vergroening.
309 00:19:23:05 00:19:26:08
Eén van de manieren om dat te doen,
is dat straks oude diesels...
310 00:19:26:11 00:19:29:24
de stad niet meer in mogen en
dat we sloopregelingen krijgen, et cetera.
311 00:19:30:02 00:19:32:09
Zou er wetgeving of regelgeving
moeten komen...
312 00:19:32:12 00:19:36:12
dat we bepaalde communicatiemiddelen
gewoon niet meer mogen gebruiken...
313 00:19:36:15 00:19:38:03
omdat ze gewoon niet groen zijn?
314 00:19:38:06 00:19:44:12
Niet meer mogen gebruiken,
dat vind ik wel heel erg sterk.
315 00:19:44:15 00:19:50:04
Maar het gaat erom hoe je de mensen daar
uiteindelijk bewust in krijgt en meekrijgt.
316 00:19:50:07 00:19:53:04
Ik denk dat je gebruik moet maken
van nieuwe technologieën...
317 00:19:53:07 00:19:57:09
als je daarmee
een stuk vergroening kunt laten...
318 00:19:57:12 00:20:01:23
Dan hang je er een energielabel aan,
net als bij mijn wasmachine.
319 00:20:02:01 00:20:07:03
Nou ja, dat is een mogelijkheid en
ik vind dat ook best het overwegen waard...
320 00:20:07:06 00:20:12:08
om te kijken bij apparatuur als je dat
gaat kopen, dat je sneller kunt zien...
321 00:20:12:11 00:20:15:21
wat is het energieverbruik ervan
of wat is het dataverbruik?
322 00:20:15:24 00:20:20:01
Dan moet je uitkijken, want dataverbruik is
niet hetzelfde als extra energieverbruik.
323 00:20:20:04 00:20:23:06
Maar je kunt er wel iets over zeggen.
Zo neem je het publiek mee...
324 00:20:23:09 00:20:26:22
in de mogelijkheid
om zelf een besluit te nemen.
325 00:20:27:00 00:20:28:20
Als ik daarop mag aanhaken.
-Zeker.
326 00:20:28:23 00:20:32:19
Ik denk dat juist een soort van een label
of hoe dan ook...
327 00:20:32:22 00:20:36:11
die onderliggende aanname daaronder,
de transparantie die nodig is...
328 00:20:36:14 00:20:41:02
om te zorgen dat je als consument,
als bedrijf een welbewuste keuze maakt...
329 00:20:41:05 00:20:45:05
over de klimaatimpact van de apparatuur die
je gebruikt en diensten die je gebruikt...
330 00:20:45:08 00:20:47:10
die is cruciaal
om te komen tot verduurzamen.
331 00:20:47:13 00:20:49:09
Kan men dat op de thuiswerkplek doen?
332 00:20:49:12 00:20:52:21
Wat kunnen mensen dan zelf doen
om tot een bewuste keuze te komen...
333 00:20:52:24 00:20:56:13
als het gaat over verbruik?
-Op dit moment heel weinig.
334 00:20:56:16 00:21:00:16
Veel van de digitale infrastructuur
is een relatieve black box...
335 00:21:00:19 00:21:06:10
qua energie-, water-, grondstofverbruik.
En juist daar denken wij...
336 00:21:06:13 00:21:10:16
dat er veel meer transparantie moet komen
om een goede beslissing te kunnen nemen.
337 00:21:10:19 00:21:13:19
Maar dat betekent dus,
ik zit op vier social media platformen.
338 00:21:13:22 00:21:17:05
Ik heb een Dropbox en ik heb een iCloud,
ik roep maar iets.
339 00:21:17:08 00:21:19:12
Daar staan 30.000 foto's bij mij in...
340 00:21:19:15 00:21:22:12
omdat ik te lui ben om de eindredactie
te voeren, zeg ik maar.
341 00:21:22:15 00:21:26:06
En er moet een appje komen waarmee ik
precies kan zien wat mijn footprint is...
342 00:21:26:09 00:21:29:21
van mijn digitale gedrag.
-Idealiter, ja.
343 00:21:29:24 00:21:32:13
Oké, Apple laat wel zien
wat ik allemaal doe.
344 00:21:32:16 00:21:35:23
Maar ze koppelen het nog niet aan
hoeveel het uitstoot.
345 00:21:36:01 00:21:40:21
Dat klopt, ja.
-Ik ben het enorm met Daan eens.
346 00:21:40:24 00:21:44:10
Iedere verandering
begint bij bewustwording.
347 00:21:44:13 00:21:48:00
En als je dus mensen meeneemt
met een stuk transparantie over...
348 00:21:48:03 00:21:50:19
waar ze hun keuzeproces in hebben,
hoe dat eruitziet...
349 00:21:50:22 00:21:54:02
en op welke manier
zij er zelf invloed op kunnen hebben...
350 00:21:54:05 00:21:57:15
We hebben 17 miljoen Nederlanders.
351 00:21:57:18 00:22:01:03
Volgens mij, misschien
hier en daar een paar nagelaten...
352 00:22:01:06 00:22:03:17
zijn we allemaal
17 miljoen verstandige mensen.
353 00:22:03:20 00:22:06:23
Ik denk ook wel
dat ze ernaar zullen kijken, ja.
354 00:22:07:01 00:22:12:07
Eelco?
-Jazeker. Vanuit de polls en de chats...
355 00:22:12:10 00:22:16:18
krijgen we ook andere aspecten
van dit spanningsveld naar voren.
356 00:22:16:21 00:22:20:07
Jurrien zegt bijvoorbeeld:
Ja, leuk, dat gebruik van oude laptops...
357 00:22:20:10 00:22:23:09
maar die kunnen sneller uitvallen,
dus wees je daarvan bewust...
358 00:22:23:12 00:22:27:09
anders heb je een continuïteitsrisico
en doe bijvoorbeeld back-ups in de cloud.
359 00:22:27:12 00:22:32:12
En Bas merkt op:
Ja, duurzaamheid, dat is één ding.
360 00:22:32:15 00:22:36:05
Oudere apparatuur is vaak ook onveiliger
op het vlak van cyber.
361 00:22:36:08 00:22:40:12
Dus het heeft ook cybervoordelen door
toch die nieuwste apparaten te gebruiken.
362 00:22:40:15 00:22:43:20
Lang niet alle apparaten
ontvangen ook updates.
363 00:22:45:13 00:22:48:10
Ja, dat zijn zeker waardevolle opmerkingen.
364 00:22:48:13 00:22:52:16
En in dat spanningsveld
moet je dus voortdurend aan de slag.
365 00:22:52:19 00:22:55:16
Er komen geen extra vragen binnen Eelco,
begrijp ik hieruit?
366 00:22:55:19 00:22:59:12
Nu even niet, maar laat ze komen, zet ze
in de chat en ik zet ze hier aan tafel.
367 00:22:59:15 00:23:02:05
Ik wil het dan nog even hebben
over dat datagebruik.
368 00:23:02:08 00:23:05:05
Dat datagebruik dat landt allemaal
in datacenters.
369 00:23:05:08 00:23:09:05
Daar weten we alles van in Nederland.
We hebben er een staan in Hollands Kroon.
370 00:23:09:08 00:23:13:06
En er wordt er eentje gebouwd,
althans mogelijk, in de Flevopolder.
371 00:23:13:09 00:23:16:11
En Daan, die vreten natuurlijk
ongelooflijk veel energie.
372 00:23:16:14 00:23:22:03
Dus gaat de discussie over het feit dat ze
duurzame energie zouden moeten gebruiken.
373 00:23:22:06 00:23:24:16
Moeten we in de toekomst
naar een remming toe...
374 00:23:24:19 00:23:30:05
als het gaat over die exponentiële groei
van data in ons leven?
375 00:23:30:08 00:23:33:04
Ik denk dat dat, zeker gezien
de manier waarop we leven...
376 00:23:33:07 00:23:35:22
en onze economie hebben ingericht,
heel erg moeilijk is.
377 00:23:36:00 00:23:39:11
Waar we voor moeten zorgen,
is dat juist alle data die we verbruiken...
378 00:23:39:14 00:23:44:10
en de infrastructuur die eronder ligt,
dat die volledig duurzaam is.
379 00:23:44:13 00:23:47:10
En dat er dus, nogmaals
veel meer transparantie is over...
380 00:23:47:13 00:23:50:11
maar hoeveel energie
verbruikt het datacenter dan?
381 00:23:50:14 00:23:55:03
Hoeveel water, hoeveel ruimte,
hoeveel grondstoffen...
382 00:23:55:06 00:23:58:22
zijn er nu eigenlijk gemoeid
met het gebruik van zo'n datacenter?
383 00:23:59:00 00:24:02:24
Ik ga toch 'n beetje flauw doen, maar zo'n
datacenter zit dus vol met kattenfilmpjes.
384 00:24:04:20 00:24:08:22
En mag je nou als toezichthouder
een waardeoordeel hebben...
385 00:24:09:00 00:24:11:08
over waar mensen die data voor gebruiken?
386 00:24:13:11 00:24:16:06
Is dat een vraag voor mij?
-Ja, dat lijkt me wel.
387 00:24:16:09 00:24:18:19
Ik dacht nog even
dat je met Daan bezig was.
388 00:24:18:22 00:24:23:11
Nee, Angeline heeft dat vanochtend
ook al eerder gezegd.
389 00:24:23:14 00:24:26:07
Wij gaan niet zozeer over
de inhoud van de boodschap...
390 00:24:26:10 00:24:28:18
maar dat de boodschap
goed en betrouwbaar aankomt.
391 00:24:28:21 00:24:30:18
Dat kan ook niet anders, dat begrijp ik.
392 00:24:30:21 00:24:33:17
Maar Daan, je voelt het spanningsveld
waar ik naartoe wil.
393 00:24:33:20 00:24:38:07
We zijn in een samenleving terechtgekomen
waarin 't dataverbruik per jaar verdubbelt.
394 00:24:38:10 00:24:43:23
Ik gok iets, maar zoiets zal het wel zijn.
En dat vreet ongelofelijk veel energie.
395 00:24:44:01 00:24:47:08
En dit webinar gaat over dat spanningsveld
met die vergroening.
396 00:24:47:11 00:24:52:07
Hoe doorbreken we dat, dat die exponentiële
groei eruit gaat? Of gaat dat niet lukken?
397 00:24:52:10 00:24:57:19
Nou, volgens mij kwamen we hierop
via grote datacenters.
398 00:24:57:22 00:25:01:23
Ik wil daar wel aan toevoegen dat je daar
in elk geval ziet dat zo'n vraagstuk...
399 00:25:02:01 00:25:05:22
komt dan, wat is het, drie weken geleden
uitgebreid in de pers.
400 00:25:06:00 00:25:08:09
Facebook Zeewolde.
-En dat snap ik ook heel goed...
401 00:25:08:12 00:25:10:15
dat het een enorme opschudding geeft.
402 00:25:10:18 00:25:14:04
Nogmaals, wij zijn er als AT
in die zin niet bij betrokken geweest.
403 00:25:14:07 00:25:17:11
Maar wat je wel kunt zien is,
kun je ook in dat voortraject...
404 00:25:17:14 00:25:21:01
überhaupt in de besluitvorming over
waar plaats je dit soort grote zaken...
405 00:25:21:04 00:25:23:18
veel eerder meerdere partijen
mee betrekken?
406 00:25:23:21 00:25:27:24
En ik denk, gezien de schaal van Nederland,
maar ook van dit soort grote datacenters...
407 00:25:28:02 00:25:30:19
dat je daar best wat regie op mag hebben
binnen Nederland.
408 00:25:30:22 00:25:34:01
Het zou gezond zijn dat dat mandaat
niet bij de gemeenteraad ligt...
409 00:25:34:04 00:25:38:23
maar dat we daar landelijk over nadenken.
-Ja, hoe richt je dat in qua constellatie?
410 00:25:39:01 00:25:41:16
Ik kan niet zeggen,
het is niet aan de gemeenteraad...
411 00:25:41:19 00:25:45:10
want we hebben ook met
een stukje staatsrechten te maken.
412 00:25:45:13 00:25:50:19
Maar ja, juist dit soort grote beslissingen
zou je in een groter verband moeten zien.
413 00:25:50:22 00:25:53:15
Zo kijken wij ook
naar de digitale infrastructuur.
414 00:25:53:18 00:25:57:03
We hebben drie grote providers,
daar probeer je overheen te kijken...
415 00:25:57:06 00:25:59:19
en mee te denken hoe je dat voor Nederland
het beste kan doen.
416 00:25:59:22 00:26:03:20
Wetende dat de markt op dit moment
voor een groot gedeelte...
417 00:26:03:23 00:26:10:00
ik zou bijna zeggen voor 98 procent,
de installeerder is.
418 00:26:10:03 00:26:13:15
Maar daar wil ik toch nog even iets
aan toevoegen. Twee belangrijke punten.
419 00:26:13:18 00:26:17:05
Als je wereldwijd kijkt
naar de benuttingsgraad van servers...
420 00:26:17:08 00:26:20:03
dus waar het hele datacenter
straks mee vol staat...
421 00:26:20:06 00:26:23:03
wereldwijd is dat gemiddeld 15 procent.
422 00:26:23:06 00:26:27:15
Dat betekent dat we in ieder geval nog,
mits een aantal technische beperkingen...
423 00:26:27:18 00:26:31:07
maar 85 procent in ons verbruik qua service
kunnen stijgen...
424 00:26:31:10 00:26:35:05
voordat we nieuwe datacenters
hoeven bouwen. Dat is één.
425 00:26:35:08 00:26:39:16
Dat is een wereldwijd gemiddelde, daar zit
wat nuance in links en rechts, maar oké.
426 00:26:39:19 00:26:43:23
Het tweede is dat
op dit moment in Nederland...
427 00:26:44:01 00:26:46:19
Google heeft een datacenter gebouwd
in Groningen.
428 00:26:46:22 00:26:51:18
Microsoft zit in Middenmeer,
Facebook komt zo meteen in de Flevopolder.
429 00:26:51:21 00:26:56:07
Iedereen bouwt zijn eigen infrastructuur
die eigenlijk redundant is.
430 00:26:56:10 00:26:59:22
Dubbelop ten opzichte van wat er al staat.
431 00:27:00:00 00:27:02:19
Dat zijn commerciële bedrijven
die met elkaar concurreren...
432 00:27:02:22 00:27:07:16
met eigenlijk identieke infrastructuur
binnen het gebouw.
433 00:27:07:19 00:27:11:01
Ik denk dat dat een veel nuttiger
discussie is over de wet...
434 00:27:11:04 00:27:14:13
Want daar is een winst te behalen
als je daar de marktwerking uithaalt?
435 00:27:14:16 00:27:19:18
Ik denk dat er winst te behalen is als je
die marktwerking anders omvormt en instelt.
436 00:27:19:21 00:27:23:17
Maar dan zul je dus als land daar in ieder
geval een stukje regie op moeten voeren.
437 00:27:23:20 00:27:26:08
Maar dan bouwen ze het datacenter
in een ander land.
438 00:27:26:11 00:27:29:13
Ja, het is een beetje hetzelfde
als dat we hier rondom Amsterdam...
439 00:27:29:16 00:27:33:18
niet één, maar drie of vier
kolencentrales bouwen...
440 00:27:33:21 00:27:37:20
waarbij we met elkaar concurreren
over de levering van de stroom.
441 00:27:37:23 00:27:39:16
Laten we die zo snel mogelijk sluiten.
442 00:27:39:19 00:27:42:02
Eelco, zijn er nog vragen?
-Zeker, er zijn vragen.
443 00:27:42:05 00:27:44:17
Ik doe ondertussen de laatste poll
voor deze sessie.
444 00:27:44:20 00:27:47:24
Die gaat over die datacenters,
want die verbruiken heel veel stroom.
445 00:27:48:02 00:27:50:08
Stroom wordt automatisch omgezet in warmte.
446 00:27:50:11 00:27:54:04
Die warmte moeten ze vervolgens kwijt
met koeling die ook veel energie gebruikt.
447 00:27:54:07 00:27:57:21
Maar goed, die restwarmte van die
datacenters, wat moeten we daarmee doen?
448 00:27:57:24 00:28:01:06
Het is zonde om dat gewoon
weg te ventileren in de omgeving.
449 00:28:01:09 00:28:04:09
Dus de stelling
waar ik uw antwoord op vraag, is:
450 00:28:04:12 00:28:08:12
Datacenters zouden hun restwarmte
gratis moeten aanbieden voor hergebruik.
451 00:28:08:15 00:28:12:16
Kies A als u het daarmee eens bent
of B als u het daar niet mee eens bent.
452 00:28:12:19 00:28:16:04
En terwijl u kiest uit A of B
heb ik een vraag van Mirjam.
453 00:28:16:07 00:28:20:14
Die zegt: Die energietransitie
is een Europees probleem.
454 00:28:20:17 00:28:24:24
Dat moeten we op Europese schaal oplossen.
Is die vergroening niet net zo'n probleem?
455 00:28:25:02 00:28:29:07
Moeten we dat ook niet in Europa oplossen?
-Ja, dat is een hele goede vraag, Daan.
456 00:28:29:10 00:28:32:19
Je zou hier, als je kijkt naar
verbruik van energie...
457 00:28:32:22 00:28:37:09
en de vergroening van gebruik van data
zou je Europees moeten benaderen.
458 00:28:37:12 00:28:41:23
Ja, het is een Europees probleem,
het is een wereldwijd probleem.
459 00:28:42:01 00:28:43:22
Maar de oplossing begint altijd lokaal.
460 00:28:44:00 00:28:47:17
Oké, want jullie zijn ook
een regionale of een Nederlandse NGO.
461 00:28:47:20 00:28:51:00
We hebben een Nederlandse focus
en op een aantal landen...
462 00:28:51:03 00:28:54:02
maar we zijn een Europees georiënteerde NGO
met een Nederlandse focus.
463 00:28:54:05 00:28:58:03
Juist omdat die oplossing lokaal...
-En waarom ligt die oplossing dan lokaal?
464 00:28:58:06 00:29:01:21
Omdat het lokale bedrijven zijn,
lokale gebruikers...
465 00:29:01:24 00:29:03:22
die samen moeten komen tot een oplossing.
466 00:29:04:00 00:29:06:19
Als ik zonnepanelen wil plaatsen
op mijn datacenter...
467 00:29:06:22 00:29:10:10
dan gebeurt dat lokaal,
dat gebeurt niet op Europees niveau.
468 00:29:10:13 00:29:13:18
Ik kan lokaal een impact maken.
-Oké. Eelco, uitslag van de poll?
469 00:29:13:21 00:29:17:04
Twee derde vindt dat die restwarmte
gratis aangeboden zou moeten worden.
470 00:29:17:07 00:29:20:05
Een derde zegt: Nee, hoor, dat hoeft niet.
-Dank je wel, Eelco.
471 00:29:20:08 00:29:23:04
Daar is een probleem mee geloof ik, Daan?
-Ik denk het wel.
472 00:29:23:07 00:29:26:19
Want door het gratis aan te bieden,
ondanks dat het heel mooi klinkt...
473 00:29:26:22 00:29:29:07
ontdoe je de warmte
van iedere economische waarde...
474 00:29:29:10 00:29:32:17
en daarmee ook
de incentives om te investeren.
475 00:29:32:20 00:29:36:15
Maar kan het nu ook technisch niet,
gratis aanbieden? Of kan het technisch wel?
476 00:29:36:18 00:29:40:02
Je zou het kunnen doen, als facebook.
477 00:29:42:12 00:29:46:19
Ik heb daar het antwoord niet op,
maar ik denk wel dat dit één...
478 00:29:46:22 00:29:50:15
dat merk je ook wel in de samenleving,
wij krijgen er af en toe ook vragen over.
479 00:29:50:18 00:29:54:00
Wat kost het allemaal aan energie,
hoeveel energie kost het, et cetera.
480 00:29:54:03 00:29:57:24
Restwarmte is iets waarvan mensen denken,
gebruik dat dan zo goed mogelijk.
481 00:29:58:02 00:30:02:11
Dus zelf zou ik dan ook denken:
Hoe kunnen we dat technisch beter inzetten?
482 00:30:02:14 00:30:06:03
Ik heb daar het antwoord niet op.
-Technisch gezien kan het zonder meer.
483 00:30:06:06 00:30:10:06
Kan het gratis? Dat ligt aan de investering
en de mate waarin bijvoorbeeld facebook...
484 00:30:10:09 00:30:13:14
Maar je zegt, je moet het niet willen,
want die warmte heeft waarde.
485 00:30:13:17 00:30:16:19
En als je het gaat verkopen,
kun je die waarde in de markt brengen.
486 00:30:16:22 00:30:20:10
Precies. En door te dwingen dat het
gratis is, ontdoe je het van waarde...
487 00:30:20:13 00:30:23:21
en daarmee ook van een soort van incentive
voor bijvoorbeeld facebook...
488 00:30:23:24 00:30:26:01
om te zorgen dat die warmte
aangeboden wordt.
489 00:30:26:04 00:30:29:19
Een ander spanningsveld als je warmte
gaat aanbieden, dat is geen vrije markt.
490 00:30:29:22 00:30:34:14
Dan heb je toch een soort van gebied nodig
wat dan verplicht overgaat op die warmte.
491 00:30:34:17 00:30:38:13
Anders heeft het geen zin. En daar moet
de overheid dus een hard besluit in nemen.
492 00:30:38:16 00:30:41:16
We gaan een woonwijk van Zeewolde
op warmte van facebook zetten.
493 00:30:41:19 00:30:45:05
Daarom is energietransitie zo leuk,
want iedere keer dat je iets oplost...
494 00:30:45:08 00:30:48:18
kom je bij het volgende probleem,
wat dan ook weer een oplossing behoeft.
495 00:30:48:21 00:30:53:04
Liefhebber, ik hoor het al. René,
belangrijkste boodschap over dit thema?
496 00:30:53:07 00:30:58:18
Dat spanningsveld van de vergroening en de
enorme snelheid waarmee we digitaliseren?
497 00:30:58:21 00:31:04:14
We hebben, ik zeg we, als telecomsector
of hoe je het ook wilt noemen...
498 00:31:04:17 00:31:09:13
ICT- en telecomsector, een enorme
versnelling de afgelopen 20, 30 jaar.
499 00:31:09:16 00:31:14:20
Ik vind het ook echt passen bij onze sector
dat we nadenken over het energieverbruik...
500 00:31:14:23 00:31:17:00
en de mogelijke vergroening
en duurzaamheid.
501 00:31:17:03 00:31:20:17
Dus wat dat betreft,
de bewustwording door dit gesprek...
502 00:31:20:20 00:31:23:08
door misschien andere gesprekken,
is enorm belangrijk.
503 00:31:23:11 00:31:28:06
En laten we op die manier als maatschappij
kunnen bijdragen aan de verduurzaming.
504 00:31:28:09 00:31:30:07
En daar waar digitalisering kan helpen...
505 00:31:30:10 00:31:32:12
zet het in om vergroening
mogelijk te maken.
506 00:31:32:15 00:31:35:15
Het is uiteindelijk een dilemma
wat hierin geschetst wordt.
507 00:31:35:18 00:31:38:02
Maar als we steeds zo'n dilemma bekijken...
508 00:31:38:05 00:31:41:03
en aan de kant gaan zitten van
hoe kun je het mogelijk maken...
509 00:31:41:06 00:31:43:19
denk ik dat er fantastische projecten
kunnen ontstaan.
510 00:31:43:22 00:31:46:16
Daan, wanneer is dat datacenter
met die tweedehands apparatuur klaar?
511 00:31:46:19 00:31:48:19
Midden volgend jaar.
-Midden volgend jaar.
512 00:31:48:22 00:31:51:05
Vintage, noemen we het.
-Ja, hartstikke leuk.
513 00:31:51:08 00:31:54:22
Daan Terpstra, René Vroom,
dank je wel voor dit gesprek.
514 00:31:55:00 00:31:59:01
Dit gesprek gaat straks door in Wonder.me,
Eelco zal dit jullie uitleggen.
515 00:31:59:04 00:32:03:17
En om twee uur ga ik weer verder met alweer
het vierde webinar van deze prachtige dag.
516 00:32:03:20 00:32:06:09
Opstap Naar Weerbaarheid
en dat gaat over zonnepanelen.
517 00:32:06:12 00:32:09:20
En de vraag is dan: Is het een energiebron
of is het een bron van zorg?
518 00:32:09:23 00:32:14:21
En dat gaat natuurlijk over beveiliging,
maar het gaat zeker ook over zendamateurs.
519 00:32:14:24 00:32:18:01
Die klagen over slecht
geïnstalleerde zonnepanelen.
520 00:32:18:04 00:32:20:03
Daar moeten we het uitgebreid over hebben.
521 00:32:20:06 00:32:23:12
Voor nu, bedankt voor het kijken
en ik geef de vloer aan Eelco...
522 00:32:23:15 00:32:26:10
om jullie de weg te wijzen in Wonder.me.
523 00:32:26:13 00:32:28:22
Dank je wel.
Een half uurtje is duidelijk te kort.
524 00:32:29:00 00:32:32:16
Maar gelukkig is het gesprek hierbij
niet afgelopen, want wij gaan door.
525 00:32:32:19 00:32:37:04
Wij, u thuis op uw thuiswerkplek en Daan
Terpstra en René Vroom hier in de studio.
526 00:32:37:07 00:32:41:09
En dat doen we met een digitaal
ontmoetingsplatform en dat heet Wonder.
527 00:32:41:12 00:32:45:13
U heeft daarvoor een linkje ontvangen
in de mail die u heeft.
528 00:32:45:16 00:32:49:05
Het linkje komt ook nog eens een keer
hier in de chat te staan.
529 00:32:49:08 00:32:51:03
Dus u kunt dat niet missen.
530 00:32:51:06 00:32:54:10
Klik op de link en u komt in een soort
digitale ontmoetingsruimte.
531 00:32:54:13 00:32:57:06
Het is net een echt congres,
waar je aan een koffietafel...
532 00:32:57:09 00:33:01:20
praatjes kan maken met andere mensen.
Daan en René zullen daar ook aanwezig zijn.
533 00:33:01:23 00:33:05:04
Dus zijn er vragen gesteld
die u nog niet beantwoord heeft gehad...
534 00:33:05:07 00:33:10:11
stel die gerust aan hen. U heeft een beeld-
en videoverbinding, audioverbinding met ze.
535 00:33:10:14 00:33:16:14
Dus stel die vragen aan René of Daan of
maak even kennis met de andere deelnemers.
536 00:33:16:17 00:33:20:02
Wonder werkt heel eenvoudig.
Als u binnen bent in die omgeving...
537 00:33:20:05 00:33:25:03
bent u een klein poppetje. U ziet daar ook
andere poppetjes, die hebben een gele rand.
538 00:33:25:06 00:33:31:04
Dat zijn Daan of René, de sprekers.
U ziet ook poppetjes met een blauwe rand.
539 00:33:31:07 00:33:35:10
Dat zijn de mensen die u kunnen begeleiden,
de hosts in die omgeving.
540 00:33:35:13 00:33:40:04
Klik met uw muis en uw poppetje zal lopen
naar de plek waar u met de muis bent.
541 00:33:40:07 00:33:43:14
Komt u in de buurt van een andere
deelnemer, ontstaat er een cirkeltje.
542 00:33:43:17 00:33:48:03
En dan kunt u met elkaar bellen, facetimen
of teamsen, hoe je het maar wil noemen.
543 00:33:48:06 00:33:52:04
Dus ga gerust naar elkaar toe, u hoeft
geen anderhalf meter afstand te houden.
544 00:33:52:07 00:33:55:19
En u hoeft zeker ook geen mondkapje op.
545 00:33:55:22 00:34:00:03
Volgt u vandaag later nog een webinar, dan
zie ik u weer terug hier in deze omgeving.
546 00:34:00:06 00:34:04:09
Niet via deze link, maar in het andere
linkje dat u ontvangen heeft via de mail.
547 00:34:04:12 00:34:08:05
Elk van de webinars heeft z'n eigen linkje,
dus hou dat goed in de gaten.
548 00:34:10:00 00:34:13:19
Ja, en dat is het voor mij voor nu.
Ga lekker naar Wonder...
549 00:34:13:22 00:34:17:23
en ga ontmoeten met Daan en René.
Dank je wel en tot zo.